Czy komornik może zająć świadczenia z funduszu socjalnego

Problem

Jeden z naszych pracowników zwrócił się do nas z wnioskiem o udzielenie mu wsparcia finansowego na zakup książek dla dziecka oraz zapomogi losowej w związku z chorobą dziecka. Przyznaliśmy pracownikowi ze środków zfśs łącznie 1500 zł. Jednak wynagrodzenie tej osoby i przysługujące jej inne wierzytelności są zajęte przez komornika. Czy świadczenia, które zostały wypłacone na rzecz dziecka pracownika, podlegają zajęciu komorniczemu wystawionemu na pracownika?

Rada

Tak. Świadczenia z zfśs nie są składnikami wynagrodzenia, w związku z tym ochrona obejmująca wynagrodzenie za pracę, przewidziana w Kodeksie pracy, ich nie dotyczy. Nie ma przy tym znaczenia, dla kogo pracownik wystąpił o przyznanie wsparcia i na jaki cel zostanie ono przeznaczone. Niezależnie od rodzaju przyznanego świadczenia muszą Państwo dokonać z niego potrącenia, jeśli prowadzona przeciwko pracownikowi egzekucja na podstawie tytułu wykonawczego obejmuje oprócz wynagrodzenia także inne należności.

Uzasadnienie

Pracownik może ubiegać się od pracodawcy i ze środków zfśs o dofinansowanie np. wyprawki szkolnej dla dziecka oraz otrzymać zapomogę z tytułu indywidualnych zdarzeń losowych. Uprawnieni do świadczeń są bowiem pracownicy oraz członkowie ich rodzin, lecz wnioskować o dane świadczenie dla tych osób może pracownik. Świadczenia pieniężne przyznawane ze środków zfśs pracownikom i innym osobom uprawnionym, co do zasady, podlegają egzekucji komorniczej w pełnej wysokości. Nie ma przy tym znaczenia, na jaki cel mają być przeznaczone lub kto będzie z nich korzystać. Należy przypomnieć, że osobami uprawnionymi do korzystania ze środków funduszu są:

• pracownicy i ich rodziny,

  Autopromocja

  Webinarium: Rozliczanie czasu pracy w praktyce: podróż służbowa, bankiet, szkolenie

  Termin: 13 maja 2024 r.

  Sprawdź

• emeryci i renciści - byli pracownicy i ich rodziny oraz

• inne osoby, którym pracodawca przyznał w regulaminie funduszu prawo korzystania ze świadczeń socjalnych (np. zleceniobiorcy, osoby współpracujące w ramach prowadzonej działalności gospodarczej).

Polecamy książkę: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami

Świadczenia pieniężne przyznawane z zfśs nie mieszczą się w pojęciu wynagrodzenia za pracę i nie są jego składnikiem. Nie stanowią bowiem ekwiwalentu za wykonaną pracę ani nie zależą od wyników pracy. Ponadto świadczenia z funduszu mogą zostać przyznane osobom, których z pracodawcą nie łączy żaden stosunek prawny (np. dzieciom pracownika czy jego małżonkowi). Nierozerwalnie jednak wiążą się z osobą zatrudnioną (czy w danej chwili, czy w przeszłości) w danym podmiocie. W związku z tym uznaje się również, że mogą być objęte egzekucją komorniczą.

Warunkiem dokonania egzekucji na świadczeniach z funduszu jest posiadanie przez pracodawcę właściwego tytułu egzekucyjnego, którego podstawą prawną wydania jest art. 895 Kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten upoważnia do dokonywania potrąceń na zaspokojenie długu z tzw. innych należności. Zgodnie ze stanowiskiem Departamentu Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z 21 czerwca 2011 r. w sprawie możliwości prowadzenia egzekucji komorniczej lub administracyjnej ze świadczeń z zfśs świadczenia socjalne nie podlegają egzekucji komorniczej, jeżeli dotyczy ona wyłącznie wynagrodzenia ze stosunku pracy (czyli należności zajmowanych na podstawie art. 881 Kodeksu postępowania cywilnego). Fakt, że udzielana pracownikom z zfśs pomoc pieniężna nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia za pracę, wiąże się jednak również z tym, że nie należy stosować wobec niej przepisów Kodeksu pracy, w tym ograniczeń i limitów dokonywanych potrąceń (art. 87 i 87¹ Kodeksu pracy). Potrącenia można zatem dokonać z przyznanego dofinansowania czy zapomogi do pełnej wysokości tych świadczeń.

Do pracodawcy wpłynęło w marcu 2017 r. pismo od komornika o zajęciu wynagrodzenia i innych wierzytelności przysługujących pracownikowi (wynagradzanemu minimalną stawką, tj. 2000 zł brutto) na zaspokojenie wierzytelności banku. We wrześniu 2017 r. pracodawca przyznał pracownikowi zapomogę ze środków zfśs na wyprawkę dla dwojga dzieci w wysokości 1000 zł. Pracodawca nie może przekazywać komornikowi z wynagrodzenia zasadniczego pracownika żadnej kwoty, jednak zapomoga zostanie potrącona w pełnej wysokości na zaspokojenie zadłużenia wobec banku.

Przy dokonywaniu potrąceń nie ma również znaczenia, komu jest udzielana pomoc pieniężna z funduszu - pracownikowi czy np. jego dziecku. Świadczenia przyznawane członkom rodziny pracownika są przekazywane bezpośrednio pracownikowi, który co do zasady pozostaje z tymi osobami we wspólnym gospodarstwie domowym. Świadczenia te stanowią zatem pomoc udzielaną rodzinie danego pracownika (a nie konkretnej osobie, czyli jego dziecku). Aby w przyszłości uchronić przed potrąceniem, świadczenia pieniężne z zfśs przyznane pracownikowi czy członkowi jego rodziny można wydać w formie rzeczowej. Należy jednak pamiętać, że zasady i formy udzielania takiej pomocy powinny wynikać z regulaminu funduszu.

Podstawa prawna:

• art. 2 pkt 1 i pkt 5, art. 8 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 800; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 2255
• art. 87-87¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 962
• art. 881, art. 895 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 1596