Sytuacja życiowa, rodzinna i materialna
Na podstawie art. 8 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS) uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z ZFŚS.
Zobacz: Dofinansowanie wypoczynku z zfśs dla byłego pracownika
Regulamin
Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z ZFŚS oraz zasady przeznaczania środków ZFŚS na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
W rozumieniu art. 9 § 1 Kodeksu pracy regulamin określający prawa i obowiązki stron stosunku pracy jest źródłem prawa pracy. Pracownik, który występuje z wnioskiem o przyznanie zapomogi, akceptuje tym samym zasady udzielania świadczeń socjalnych. Sposobu sprawdzania oświadczeń pracowników mającego na celu wykazanie czy spełnione zostało kryterium dochodowe nie określa się w regulaminie. Pracodawca ma jednak prawo weryfikacji oświadczeń o dochodach.
Zobacz: Prawo do świadczeń z zfśs w razie dwóch umów o pracę z jednym pracodawcą
Roszczenie o zwrot środków
Związkom zawodowym przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z roszczeniem o zwrot Funduszowi środków wydatkowanych niezgodnie z przepisami ustawy lub o przekazanie należnych środków na Fundusz.
Zobacz także: Forum Kadry - ZUS i Płace
Kryterium socjalne
Pracodawca może w regulaminie doprecyzować kryterium socjalne decydujące o możliwości otrzymania zapomogi. W związku z tym każdy przypadek zgłoszenia wniosku o przyznanie świadczenia socjalnego powinien być zbadany. Należy ustalić sytuację rodzinną i materialną pracownika. W tym celu pracodawca może żądać przedstawienia zaświadczenia o wysokości zarobków uzyskiwanych w innym zakładzie pracy.
Zobacz: Procedura rezygnacji z zfśs
Nie narusza to przepisów o ochronie dóbr osobistych pracownika czy art. 221 Kodeksu pracy zawierającego katalog danych, których pracodawca może domagać się od kandydata na dane stanowisko i pracownika. Przedstawienie zaświadczenia o zarobkach służy wyłącznie zbadaniu, czy dany pracownik spełnia warunek do uzyskania zapomogi. Uważa się więc, że nieprzedłożenie danych o zarobkach u innego pracodawcy może skutkować odmową przyznania świadczenia socjalnego.
Zobacz także: Ochrona danych osobowych
Pogląd ten w wyroku z dnia 8 maja 2002 r. (I PKN 267/01) popiera Sąd Najwyższy. Pracodawca nie narusza dóbr osobistych pracownika (art. 23 Kodeksu cywilnego, art. 47 i art. 51 ust. 1 i 2 Konstytucji), zobowiązując go zgodnie z postanowieniami regulaminu przyznawania zapomóg z ZFŚS do złożenia zaświadczenia o zarobkach uzyskiwanych u drugiego pracodawcy.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 1994 Nr 43, poz. 163 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001 Nr 79, poz. 854 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)