Kilka lat temu udzieliliśmy pracownikowi pożyczki na zakup mieszkania. Nie wprowadziliśmy w umowie żadnego zabezpieczenia spłaty, tymczasem pracownik po odejściu z naszej firmy zaprzestał jej spłacania. Jaki termin przedawnienia obowiązuje przy tego rodzaju roszczeniach? Czy będą tu miały zastosowanie terminy przedawnienia z prawa pracy, czy z prawa cywilnego?
RADA
W przedstawionej sytuacji do umowy pożyczki zawartej przez Państwa z pracownikiem, w zakresie przedawnienia wynikających z niej roszczeń, będą miały zastosowanie przepisy prawa cywilnego. Okres przedawnienia tego roszczenia będzie więc wynosił 10 lat od dnia, w którym pracownik powinien spłacić zaciągniętą w zakładzie pożyczkę.
UZASADNIENIE
Przedawnienie roszczenia oznacza, że objętego nim świadczenia nie można już dochodzić przed sądem. Nie znaczy to jednak, że zobowiązanie (np. do spłaty pożyczki) mimo upływu terminu przedawnienia wygasa. Istnieje ono nadal mimo upływu tego terminu i w dalszym ciągu może być przez dłużnika wykonane.
Roszczenia wynikające ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu na podstawie przepisów Kodeksu pracy. Zgodnie z tymi przepisami przedawniają się one z upływem 3 lat od dnia, w którym stały się wymagalne.
O wymagalności roszczenia decyduje chwila, od której uprawniony mógł żądać jego spełnienia. Na przykład przedawnienie roszczenia pracownika o wypłatę należnego wynagrodzenia za pracę rozpoczyna bieg od dnia wskazanego w regulaminie pracy jako dzień wypłaty wynagrodzenia. Termin trzyletni przedawnienia odnosi się do wszystkich roszczeń ze stosunku pracy, dla których szczególne przepisy nie przewidziały innego terminu.
Nie wszystkie jednak zobowiązania powstałe między pracodawcą a pracownikiem będą podlegały przepisom prawa pracy, a co za tym idzie terminom przedawnienia wynikającym z tych przepisów. Zgodnie z utrwalonymi poglądami w tym zakresie, terminy przedawnienia roszczeń uregulowane w odpowiednich przepisach Kodeksu pracy nie dotyczą roszczeń, które są wprawdzie związane ze stosunkiem pracy, jednak nie mają podstawy w przepisach prawa pracy.
Chodzi tu o takie roszczenia, które nie wynikają bezpośrednio lub pośrednio z zawartej umowy o pracę. Zatem niewątpliwie roszczenia z innych umów zawieranych przez pracodawcę z pracownikiem będą się przedawniały na podstawie przepisów prawa cywilnego.
Taką umową dodatkową będzie właśnie zawarta przez Państwa z pracownikiem umowa pożyczki określonej kwoty pieniężnej na zakup mieszkania. Nie ma ona bowiem żadnego związku z roszczeniami, jakie posiada pracodawca i pracownik w związku z łączącym ich stosunkiem pracy.
Umowa pożyczki zawarta między nimi jest dodatkowym stosunkiem zobowiązaniowym łączącym te strony, co jednak nie ma wpływu na zawartą między pracodawcą a pracownikiem umowę o pracę. Dlatego wszelkie aspekty łączącej Państwa z pracownikiem umowy pożyczki, w tym również terminy przedawnienia, należy rozstrzygać na podstawie obowiązujących przepisów prawa cywilnego.
Podstawowy termin przedawnienia roszczeń w prawie cywilnym wynosi 10 lat. Natomiast dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą wynosi 3 lata.
Wprawdzie Państwa zakład pracy jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, to jednak obowiązującym terminem przedawnienia roszczenia o zwrot udzielonej kwoty pożyczki będzie 10 lat. Wynika to z faktu, że 3-letni okres przedawnienia ma zastosowanie do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, a nie do roszczeń przysługujących jedynie podmiotom prowadzącym taką działalność.
Główną działalnością Państwa zakładu pracy nie jest z pewnością udzielanie pożyczek mieszkaniowych, dlatego do roszczenia o jej zwrot będzie miał zastosowanie właśnie 10-letni okres przedawnienia liczony od dnia wymagalności roszczenia, tj. od terminu spłaty określonego w umowie.
Jeżeli on jeszcze nie upłynął, to mogą Państwo wystąpić do właściwego sądu cywilnego z powództwem o zwrot udzielonej pracownikowi pożyczki. Postępowanie w tym zakresie będzie mogło być prowadzone w związku z cywilnym charakterem tych roszczeń właśnie przed sądem cywilnym, a nie sądem pracy.
Podstawa prawna:
• art. 291 § 1, art. 300 Kodeksu pracy,
• art. 118 Kodeksu cywilnego.