Ustalenie terminu wypłaty wynagrodzenia
Z dyspozycji art. 85 § 1 k.p. jednoznacznie wynika, iż termin wypłaty wynagrodzenia winien zostać z góry ustalony. Ustalenie terminu wypłaty powinno to nastąpić w regulaminie pracy lub w innych przepisach prawa pracy. W przypadku gdy u pracodawcy nie obowiązuje regulamin pracy, stosowna wzmianka winna zostać umieszczona w pisemnej informacji, o której mowa w art. 29 § 3 K.p.
Z przepisu wynika również, iż wynagrodzenie powinno być wypłacane co najmniej raz w miesiącu. Okres ten ma charakter maksymalny. Dopuszczalne jest zatem jego skrócenie np. do tygodnia lub jego wielokrotności. Zwiększenie częstotliwości wypłaty wynagrodzenia za pracę nie stanowi rozwiązania mniej korzystnego dla pracownika niż wynikające z przepisów prawa i nie będzie naruszało jego praw. Niedopuszczalną jest natomiast sytuacja, gdy wynagrodzenie płacone jest rzadziej niż raz w miesiącu.
Kolejną zasadą dotyczącą ustalenia terminu wypłaty wynagrodzenia statuowaną przez Kodeks pracy jest powinność wypłaty wynagrodzenia z dołu. Koresponduje z nią art. 80 zd. 1 k.p., w myśl, którego wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Dopuszczalne jest jednak zastrzeżenie, iż wynagrodzenie za pracę płatne będzie z góry.
Polecamy książkę: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne w 2017 r.
W tej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 sierpnia 1999 r., sygn. akt I PKN 191/99. Stanął on na stanowisku, iż „przepisy prawa pracy nie wprowadzają zakazu wypłaty wynagrodzenia z góry, a zatem takie ustalenie leżało w gestii stron stosunku pracy. Art. 85 § 2 KP określa minimalne gwarancje pracownika i nie stanowi przeszkody do korzystniejszych rozwiązań w omawianej sprawie zawartych w umowie o pracę.”.
Pracodawca określając termin wypłaty wynagrodzenia za pracę powinien również pamiętać, iż termin ten ma zostać ustalony w taki sposób, aby możliwe było ustalenie wynagrodzenia w jego pełnej wysokości. Ostateczny termin wypłaty nie może jednak przypadać później niż do 10 dnia następnego miesiąca. Jeżeli ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie powinno zostać wypłacone w dniu poprzedzającym (art. 85 § 3 k.p.). Natomiast wypłata składników wynagrodzenia za pracę, przysługujących pracownikowi za okresy dłuższe niż jeden miesiąc, powinna nastąpić z dołu w terminach określonych w przepisach prawa pracy (art. 85 § 3 k.p.).
Bardzo często w aktach wewnątrzzakładowych można znaleźć postanowienie, w myśl którego wynagrodzenie za pracę powinno zostać wypłacone do określonego dnia miesiąca. Jest to błędna praktyka. Termin wypłaty wynagrodzenia powinien zostać określony przez wskazanie konkretnego dnia miesiąca, w którym nastąpi spełnienie świadczenia. Wynika to ze statuowanej przez art. 85 § 1 k.p. zasady, iż wynagrodzenie powinno być wypracowane w stałym terminie. W oznaczonej dacie wynagrodzenie powinno znaleźć się w dyspozycji pracownika. Wskazanie, iż wynagrodzenie płatne jest „do dnia” nie jest równoznaczne z określeniem terminu wypłaty wynagrodzenia w sposób stały.
Zmiana terminu wypłaty wynagrodzenia
Przepisy nie wyłączają możliwość zmiany terminu wypłaty wynagrodzenia. Nowy termin powinien zostać ustalony przy uwzględnieniu omówionych powyżej zasad, w sposób przyjęty dla zmiany aktu wewnątrzzakładowego statuującego termin wypłaty wynagrodzenia.
Zmiana terminu wypłaty wynagrodzenia nie wymaga dokonania przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego ani zawarcia przez strony stosunku pracy porozumienia w przedmiocie zmiany umowy o pracę. Termin wypłaty wynagrodzenia nie jest bowiem zaliczany do warunków pracy i płacy. Postanowienie to ma charakter organizacyjno-porządkowy. Jak wyjaśnił bowiem Główny Inspektorat Pracy w piśmie nr GPP-471-4560-26/09/PE/RP, „regulamin pracy wchodzi w życie po upływie dwóch tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Oznacza to, iż prawidłowo ustalona zmiana regulaminu pracy zmienia automatycznie (po upływie dwóch tygodni od dnia podania jej do wiadomości pracowników) dotychczasowe prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy (w tym termin i miejsce wypłaty wynagrodzenia) nawet wówczas, gdy nowe postanowienia regulaminu są mniej korzystne dla pracowników, niż przewidywał to regulamin dotychczasowy. Taka zmiana regulaminu nie wymaga dla swej skuteczności wypowiedzenia warunków pracy i płacy albo porozumienia zmieniającego.
Z kolei jeśli kwestie terminu i miejsca wypłaty wynagrodzenia zostały również zamieszczone w umowie o pracę, to zdaniem Departamentu Prawnego, ich zmiana również nie powinna skutkować koniecznością wręczenia wypowiedzenia zmieniającego albo porozumienia zmieniającego. Należy bowiem pamiętać, że wypowiedzenia zmieniającego wymaga przede wszystkim istotna zmiana wynikających z umowy warunków pracy i (lub) płacy. Ponadto, patrząc na treść art. 29 K.p., trudno uznać, iż informacje dotyczące miejsca i terminu wypłaty wynagrodzenia mieszczą się w pojęciu warunków pracy i płacy wynikających z umowy, skoro przepis art. 29 § 3 K.p. nakazuje podanie tego rodzaju informacji na piśmie w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia umowy (oczywiście tylko w przypadku, gdy pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy). Niewątpliwie przemawia to za tym, że materia ta przynależy do kręgu informacji organizacyjnych i porządkowych.
Dodatkowo art. 29 § 1 K.p., wskazując na warunki pracy i płacy, które powinny zostać określone w umowie, wymienia jedynie wysokość wynagrodzenia ze wskazaniem jego składników, pozostawiając jednocześnie (o czym świadczy treść § 3 art. 29 K.p. w zw. z art. 1041 § 1 pkt 5) kwestie dotyczące terminu i miejsca wypłaty wynagrodzenia przede wszystkim materii regulaminowej.".