Ustalenie obowiązku podatkowego oraz rozliczenia podatku ciąży na podmiocie zatrudniającym, który pełni funkcję płatnika. Sposób opodatkowania zależy natomiast od rodzaju zawartej umowy cywilnej.
Opodatkowanie umów cywilnoprawnych
Przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, zaliczamy do przychodów z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 updof). Do tej grupy przychodów należą także m.in.:
● wynagrodzenie uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem,
● wynagrodzenie na podstawie kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze,
● przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Podmiot, który zatrudnia na podstawie umów cywilnoprawnych i dokonuje wypłat osobom podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu z tytułu działalności wykonywanej osobiście, ma obowiązek jako płatnik pobierać zaliczkę na podatek dochodowy (art. 41 ust. 1 updof).
Płatnik nie ma obowiązku naliczania i pobierania zaliczek podatkowych, jeśli podatnik (np. zleceniobiorca) złoży mu oświadczenie, że wykonywane usługi wchodzą w zakres prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 41 ust. 2 updof). Przychody z tytułu umów cywilnoprawnych, w ramach których świadczone usługi pokrywają się z zakresem prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, są przychodami z tej działalności i podatnik musi rozliczyć się z nich we własnym zakresie.
Ustalanie podstawy opodatkowania
W celu obliczenia podstawy opodatkowania, przychód z działalności wykonywanej osobiście należy pomniejszyć o:
● składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe potrącone ze środków podatnika w danym miesiącu;
● koszty uzyskania przychodu, które wynoszą:
– 50% uzyskanego przychodu, ale nie więcej niż 42 764 zł w roku podatkowym – w przypadku korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów lub rozporządzania przez nich tymi prawami,
– 20% uzyskanego przychodu – w przypadku wykonywania umowy zlecenia lub umowy o dzieło, do których nie mają zastosowania przepisy o prawach autorskich,
– miesięcznie 111,25 zł – w przypadku wykonywania umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze (za rok podatkowy nie więcej niż 1335 zł lub nie więcej niż 2002,05 zł – jeżeli podatnik uzyskuje przychody z tego samego rodzaju działalności wykonywanej osobiście od więcej niż jednego płatnika).
Podstawę do obliczenia kosztów określonych procentowo stanowi przychód pomniejszony o potrącone ze środków podatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.
Obliczanie zaliczki podatkowej
Od przychodów z tytułu działalności wykonywanej osobiście, w tym z umów zlecenia i o dzieło, płatnik pobiera zaliczkę na podatek w wysokości 18%, bez względu na wysokość przychodów osiąganych przez podatnika.
Wyjątkowo płatnik może pobierać od przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczkę w wysokości 32% na wniosek podatnika (np. menedżera lub zleceniobiorcy).
Przykładowy wzór wniosku o pobór podwyższonej zaliczki na podatek dochodowy
Ta zasada ma zastosowanie także wtedy, gdy zleceniobiorca lub wykonawca jest jednocześnie pracownikiem tego samego płatnika. Wówczas z każdego z tych źródeł przychodów zaliczkę na podatek należy ustalać odrębnie.
Podatek zryczałtowany
Od niektórych przychodów z działalności wykonywanej osobiście (m.in. z umowy zlecenia, umowy o dzieło) osiąganych przez osobę niebędącą pracownikiem płatnika, pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy, jeżeli kwota należności określona w umowie nie przekroczy 200 zł.
Dołącz do nas na Facebooku!
Zryczałtowany podatek dochodowy należy pobierać w wysokości 18% przychodu niepomniejszonego o koszty jego uzyskania ani o potrącone ze środków podatnika składki na ubezpieczenia społeczne. Ponadto od kwoty podatku nie można odliczać składki zdrowotnej.
Przykład
Magda C. będąca studentką w październiku 2015 r. zawarła 2 umowy zlecenia z firmą, która nie jest jej pracodawcą. Wartość tych umów wyniosła odpowiednio 190 zł i 120 zł. Od obu umów firma ma obowiązek odprowadzić 18% zryczałtowany podatek, który wynosi:
– 34 zł przy umowie o wartości 190 zł,
– 22 zł przy umowie o wartości 120 zł.
Istotne jest to, że ryczałt można stosować wówczas, gdy wynagrodzenie w umowie zlecenia zostało określone kwotowo. Gdy umowa lub umowy zawarte z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie określają wprost kwoty należności, a wyłącznie sposób jej wyliczenia (np. jako iloczyn stawki godzinowej i czasu pracy), nie ma zastosowania zryczałtowana forma opodatkowania. Od należności z takich umów (bez względu na ich wysokość) należy pobierać zaliczkę na podatek. O konieczności naliczenia podatku zryczałtowanego przesądza zatem sama treść umowy.
Przykład
Firma zawarła z malarzem umowę zlecenia na pomalowanie 3 pomieszczeń w jej siedzibie. Strony określiły w umowie wynagrodzenie w wysokości 20 zł za godzinę pracy. Malarz pomalował w ciągu miesiąca tylko jedno pomieszczenie i otrzymał od zleceniodawcy 190 zł. W tej sytuacji od wskazanej kwoty powinna być obliczona i pobrana zaliczka na podatek dochodowy, a nie ryczałt.
Polecamy produkt: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2016 r. (książka)
PIT-11 i PIT-4R
Kwoty potrąconych zaliczek na podatek i podatek ryczałtowy podmiot zatrudniający ma obowiązek przekazać w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały pobrane, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika. Jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną – kwoty te powinien przekazywać na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby.
Podmiot zatrudniający w ramach stosunku cywilnoprawnego ma ponadto obowiązek:
● wykazywać pobrane zaliczki na podatek dochodowy w zbiorczej deklaracji PIT-4R, przekazywanej do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym (art. 42 ust. 1 i 1a updof),
● sporządzić imienne informacje PIT-11.
Od 1 stycznia 2015 r. płatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych muszą co do zasady wysyłać PIT-11 do urzędu skarbowego w formie elektronicznej.
Jedynie płatnicy, którzy są zobowiązani sporządzić informacje PIT-11 lub roczne obliczenie podatku za dany rok PIT-40 dla nie więcej niż 5 podatników, są zwolnieni z przekazywania deklaracji do urzędu skarbowego drogą elektroniczną. Ta grupa płatników nadal ma obowiązek przekazywania wskazanych dokumentów w wersji papierowej. W przypadku druków składanych w trakcie roku liczbę podatników wyznacza się, uwzględniając wszystkich podatników od początku roku do dnia przygotowania dokumentu, który ma być dostarczony do konkretnego urzędu skarbowego.
Z formy pisemnej składania deklaracji podatkowych nie mogą także korzystać biura rachunkowe. W ich przypadku wysyłka elektroniczna stosowana musi być niezależnie od liczby osób, dla których przygotowywane są formularze.
Od formy wysyłki deklaracji podatkowych uzależniony jest ich termin przekazania do urzędu skarbowego.
Terminy przesyłania formularzy PIT-11 za 2015 r.
Formularze PIT-11 można przekazywać drogą elektroniczną także podatnikom (np. pracownikom, zleceniobiorcom). Warunkiem skuteczności takiego przekazania jest zachowanie odpowiedniego wzoru formularza podatkowego i opatrzenie go podpisem elektronicznym. Płatnika obciąża bowiem obowiązek udowodnienia doręczenia podatnikowi wspomnianych deklaracji w przypadku zaistnienia wątpliwości w tym zakresie.
Umowy cywilnoprawne zawarte między osobami fizycznymi
Przychody uzyskane z tytułu realizacji umowy cywilnoprawnej zawartej między osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej stanowią przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 updof.
W konsekwencji, w takim przypadku na zleceniodawcy nie ciąży obowiązek obliczenia i zapłaty zaliczek na podatek dochodowy oraz składania deklaracji podatkowych. Obowiązek ten spoczywa na zleceniobiorcy lub wykonawcy dzieła i to dopiero w momencie dokonywania rozliczenia rocznego z urzędem skarbowym, a nie w trakcie roku. Wówczas zleceniobiorca ma obowiązek wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym dochód z tytułu zawartej umowy łącznie z innymi dochodami podlegającymi opodatkowaniu według skali podatkowej i od ich sumy obliczyć należny podatek dochodowy. Potwierdza to m.in. postanowienie naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku z 18 stycznia 2007 r., zn. RO-XV/443/PDOF-516/572/AM/07.
Zadaj pytanie na FORUM!