Czy byłemu pracownikowi należy się wyrównanie świadczeń chorobowych wypłaconych w zaniżonej wysokości

Państwa pracownik ma rację. Zaniżenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nastąpiło w wyniku Państwa błędu jako płatnika, w związku z tym byłemu pracownikowi przysługuje roszczenie o jego wyrównanie za okres 3 lat. Przeliczenie podstawy wymiaru polega na uwzględnieniu w obliczonej wcześniej podstawie kwot premii regulaminowych, które zostały pominięte przy jej obliczaniu. Zatem wysokość premii powinni Państwo przyjąć z tego samego okresu, za który wynagrodzenie stanowiło podstawę wymiaru. Następnie po przeliczeniu podstawy wymiaru świadczenia powinni Państwo obliczyć jego prawidłową wysokość i wypłacić różnicę pomiędzy kwotą należną a kwotą wypłaconą. Wypłacone wyrównania powinni Państwo wykazać w dokumentach rozliczeniowych kierowanych do ZUS za miesiąc, w którym wyrównania zostaną wypłacone. Szczegóły – w uzasadnieniu.

Jeżeli pracodawca uprawniony do wypłaty zasiłku popełnił błąd polegający m.in. na nieprawidłowym ustaleniu podstawy wymiaru i zaniżeniu wysokości wypłaconego zasiłku, wówczas pracownikowi (jak również byłemu pracownikowi) przysługuje roszczenie o wyrównanie zasiłku za okres do 3 lat (art. 67 ust. 4 ustawy zasiłkowej).

WAŻNE!

Okres przedawnienia w wymiarze 3 lat stosuje się zarówno do sytuacji, gdy pracodawca sam wykrył błąd w ustaleniu prawa do zasiłku lub jego wysokości, jak i wtedy gdy błąd został wykryty przez pracownika lub byłego pracownika.

Jeżeli zatem ubezpieczony wystąpi z wnioskiem o wyrównanie zasiłku, tak jak ma to miejsce w przedstawionej przez Państwa sytuacji, to przeliczeniu podlegają świadczenia chorobowe za okres 3 lat liczony od daty wystąpienia z wnioskiem w tej sprawie.

Ponownemu ustaleniu podlega także zasiłek, jeżeli choćby ostatni dzień okresu, za który zasiłek przysługuje, mieści się w tak liczonym 3-letnim okresie. Wówczas wypłaty wyrównania dokonuje się za cały nieprzerwany okres pobierania zasiłku.

Ponieważ okres zatrudnienia pracownika u Państwa był krótszy niż 3 lata, a pracownik wystąpił z roszczeniem o wypłatę wyrównania przed upływem okresu przedawnienia, to mają Państwo obowiązek wyrównać świadczenia chorobowe za wszystkie okresy niezdolności do pracy, jakie miały miejsce w okresie zatrudnienia.

Były pracownik 1 lipca 2012 r. wystąpił z wnioskiem o ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i opiekuńczego, uznając, że pracodawca zaniżył podstawę wymiaru, nie uwzględniając w niej premii regulaminowej, która była pomniejszana za okres absencji chorobowych.

W okresie zatrudnienia pracownikowi przysługiwał zasiłek za okresy:

• od 20 kwietnia do 1 lipca 2009 r. (nieprzerwany okres niezdolności do pracy orzeczony kilkoma zaświadczeniami lekarskimi ZUS ZLA),
• od 6 do 10 września 2010 r.

Okres 3-letni liczony od daty wystąpienia z wnioskiem obejmuje okres od 1 lipca 2009 r. do 1 lipca 2012 r. W okresie tym mieści się pełny okres zasiłku od 6 do 10 września 2010 r. Ponadto w związku z tym, że w 3-letnim okresie (od 1 lipca 2009 r. do 1 lipca 2012 r.) mieści się ostatni dzień okresu zasiłku przysługującego nieprzerwanie od 20 kwietnia do 1 lipca 2009 r., roszczenie o przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku za ten okres nie uległo przedawnieniu. Pracodawca ma zatem obowiązek ponownie ustalić podstawę wymiaru zasiłków przysługujących za okres od 20 kwietnia do 1 lipca 2009 r. oraz od 6 do 10 września 2010 r.

Oprócz wypłaty wyrównania mają Państwo obowiązek wypłacić byłemu pracownikowi odsetki ustawowe z tytułu wypłaty świadczeń po terminie naliczone od kwoty wyrównania. Wypłacone odsetki nie stanowią postawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast są one opodatkowane; w takim przypadku nie powinni Państwo jednak naliczać i potrącać zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, lecz wystawić byłemu pracownikowi PIT-8C, a były pracownik ma obowiązek uwzględnić przychód z tytułu odsetek od zasiłków w zeznaniu rocznym.

Zasady wypłacania odsetek zostały określone przepisami rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty do dnia wypłaty świadczeń (łącznie z tym dniem). Odsetki oblicza się według wzoru:

Kno = (Knwz × Ldo × Sou) : 365

gdzie:

Kno – kwota należnych odsetek

Knwz – kwota nieterminowo wypłaconego zasiłku

Ldo – liczba dni opóźnienia

Sou – stawka odsetek ustawowych w stosunku rocznym

Przykładowo odsetki wyliczone od zasiłku w kwocie 132,44 zł wynoszą 55,76 zł, co wynika z wyliczenia:

(132,44 zł × 1182 dni opóźnienia × 0,13 stawka odsetek ustawowych) : 365 = 55,76 zł

Zakładamy, że w przypadku pracownika, o którym mowa w poprzednim przykładzie, podstawa wymiaru przyjęta do obliczenia wysokości zasiłku chorobowego (a więc bez uwzględnienia premii) wynosiła 3874,25 zł. Pracownik otrzymał zasiłek chorobowy:

•  za okres od 20 kwietnia do 1 lipca 2009 r. (73 dni) w kwocie 7541,63 zł,
• za okres od 6 do 10 września 2010 r. (5 dni) w kwocie 516,55 zł.

Natomiast po przeliczeniu (z uwzględnieniem premii) podstawa wymiaru wyniosła 4325,72 zł. Pracodawca wypłacił wyrównanie zasiłku chorobowego łącznie za 78 dni (73 + 5) w kwocie 939,12 zł, zgodnie z wyliczeniem:

4325,72 zł × 80% : 30 = 115,35 zł (stawka dzienna),

(115,35 zł × 78 dni) = 8997,30 zł (kwota należnego zasiłku),

8997,30 zł (kwota należnego zasiłku) – 8058,18 zł (kwota wypłaconego zasiłku) = 939,12 zł.

Zakładamy, że wypłaty wyrównania pracodawca dokonał 25 lipca 2012 r. Do tej kwoty pracodawca doliczył również odsetki w wysokości 371,76 zł obliczone w następujący sposób:

Jeżeli nie uwzględnią Państwo roszczenia byłego pracownika, będzie on mógł zwrócić się do ZUS z wnioskiem o ustalenie stanu faktycznego i wydanie decyzji w zakresie roszczenia o wyrównanie zasiłku (art. 63 ustawy zasiłkowej). Przy czym ZUS w ramach ustalenia uprawnień do zasiłku powinien wydać decyzję nie tylko co do samego obowiązku zapłaty zasiłku, ale także rozstrzygnąć o odsetkach od tego świadczenia (postanowienie SN z 10 lipca 2002 r., sygn. akt III KKO 6/02, OSNP 2003/21/528). Pracodawca w następstwie wydanej decyzji będzie miał dwie możliwości: albo ją uwzględnić i wypłacić wyrównanie, albo się od niej odwołać.

W zakresie roszczenia o wyrównanie wynagrodzenia chorobowego były pracownik będzie natomiast mógł wystąpić z pozwem przeciwko pracodawcy do sądu.

Podstawa prawna:

• art. 62, art. 63, art. 67 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 149, poz. 887
• art. 92, art. 291 § 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 232, poz. 1378
• § 1–4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych – Dz.U. Nr 12, poz. 104