Prezydent RP w dniu 24 lipca 2023 r. podpisał ustawę z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (dalej jako: ustawa). Co do zasady, ustawa wchodzi w życie dopiero w dniu 1 stycznia 2024 r. Ustawa ma m.in. na celu finansowe wsparcie osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów. Ustawą wprowadzone zostało świadczenie wspierające. Zmienią się też zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego.
- Co to jest świadczenie wspierające?
- Kto ma prawo do świadczenia wspierającego?
- W jakiej wysokości przysługuje świadczenie wspierające?
- Czym jest potrzeba wsparcia?
- Decyzja w sprawie przyznania świadczenia wspierającego
- Kto będzie odpowiedzialny za wypłatę i realizację świadczenia wspierającego?
- Komu nie będzie przysługiwało świadczenie wspierające?
- Od kiedy można starać się o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia i o świadczenie wspierające?
- Czy przyznanie świadczenia wspierającego będzie uzależnione od kryterium dochodowego osoby z niepełnosprawnością lub rodziny albo od wieku osoby niepełnosprawnej?
Co to jest świadczenie wspierające?
Świadczenie wspierające jest świadczeniem pieniężnymi. Istotą świadczenia wspierającego jest udzielenie osobom z największymi trudnościami w samodzielnym funkcjonowaniu pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób.
Świadczenie wspierające jest świadczeniem kierowanym bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnościami. To jest główna różnica w stosunku do świadczeń opiekuńczych (świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna) przeznaczonych dla opiekuna osoby wymagającej opieki
Kto ma prawo do świadczenia wspierającego?
Uprawnionymi do świadczenia będą osoby:
- legitymujące się decyzją ustalającą odpowiedni poziom potrzeby wsparcia, w której potrzebę wsparcia określono na poziomie od 70 do 100 punktów w skali, o której mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 100 ze zm.);
- w wieku od ukończenia 18. roku życia.
W jakiej wysokości przysługuje świadczenie wspierające?
Świadczenie wspierające będzie przysługiwało miesięcznie w wysokości:
220% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 95 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia,
180% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 90 do 94 punktów w skali potrzeby wsparcia,
120% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 85 do 89 punktów w skali potrzeby wsparcia,
80% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 80 do 84 punktów w skali potrzeby wsparcia,
60% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 75 do 79 punktów w skali potrzeby wsparcia,
40% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 74 punktów w skali potrzeby wsparcia.
Czym jest potrzeba wsparcia?
Potrzeba wsparcia to następstwo braku lub utraty autonomii fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej.
Przy ustaleniu potrzeby wsparcia bierze się pod uwagę, adekwatnie do wieku oraz niepełnosprawności fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej:
- zdolność osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności, związanych z obszarami codziennego funkcjonowania oraz
- rodzaj wymaganego wsparcia, z uwzględnieniem czasu niezbędnego do jej wykonania oraz konieczności wsparcia przez inną osobę lub technologię wspomagającą, mającą na celu zapewnienie zwiększenia lub utrzymania niezależności osoby niepełnosprawnej.
Decyzja w sprawie przyznania świadczenia wspierającego
Decyzje ustalające poziom potrzebny wsparcia będą wydawane przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności na wniosek osób z niepełnosprawnościami.
Kto będzie odpowiedzialny za wypłatę i realizację świadczenia wspierającego?
Realizacja świadczenia wspierającego będzie stanowiła zadanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Komu nie będzie przysługiwało świadczenie wspierające?
Świadczenie wspierające nie będzie przysługiwało, jeżeli:
1) osoba uprawniona do świadczenia wspierającego zostanie umieszczona w domu pomocy społecznej, w rodzinnym domu pomocy, zakładzie opiekuńczo–leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;
2) osoba uprawniona do świadczenia wspierającego uzyska za granicą prawo do świadczenia o podobnym charakterze, chyba że dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym będą stanowić inaczej;
3) inna osoba będzie uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków z opieką nad osobą uprawnioną do świadczenia wspierającego, chyba że dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym będą stanowić inaczej.
Od kiedy można starać się o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia i o świadczenie wspierające?
Osoby niepełnosprawne będą mogły składać wnioski o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia od stycznia 2024 r. Wnioski o wypłatę świadczenia będzie można składać po uzyskaniu oceny, z zastrzeżeniem, że w 2024 r. świadczenie będzie wypacane wyłącznie osobom, które uzyskały najwięcej punktów.
Czy przyznanie świadczenia wspierającego będzie uzależnione od kryterium dochodowego osoby z niepełnosprawnością lub rodziny albo od wieku osoby niepełnosprawnej?
Nie, świadczenie wspierające jest niezależne od dochodów czy wieku osoby niepełnosprawnej. Nie ma również znaczenia moment powstania niepełnosprawności.
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (na dzień sporządzania artykułu ustawa nie jest opublikowana).