Zasiłek chorobowy powinni Państwo wypłacić w równych częściach wszystkim uprawnionym osobom – wdowie po zmarłym pracowniku oraz pozostałym osobom, które spełniają warunki do przyznania po nim renty rodzinnej. Jeżeli nie ma takich osób, niewypłacony zasiłek chorobowy wchodzi do masy spadkowej.
UZASADNIENIE
Z chwilą śmierci pracownika jego stosunek pracy wygasa. Jest to szczególny tryb zakończenia zatrudnienia (art. 631 Kodeksu pracy). Jeżeli stosunek pracy wygasa z powodu śmierci pracownika, pracodawca sporządza świadectwo pracy. Termin zakończenia umowy o pracę pracodawca ustala na podstawie aktu zgonu. Za dzień wygaśnięcia stosunku pracy przyjmuje się datę podaną w akcie zgonu.
Wraz ze śmiercią pracownika nie wygasają jednak prawa majątkowe przysługujące z tytułu istniejącego przed śmiercią stosunku pracy. Zalicza się do nich wszystkie niewypłacone należności po zmarłym pracowniku, m.in. zaległe i bieżące wynagrodzenie za pracę, ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz zasiłki chorobowe za okresy niezdolności do pracy.
W razie śmierci pracownika przed podjęciem przysługujących mu praw majątkowych ze stosunku pracy, przechodzą one w równych częściach na małżonka oraz na inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej na podstawie przepisów ustawy emerytalnej. W razie braku takich osób, prawa te wchodzą do spadku i są dziedziczone na zasadach ogólnych (art. 631 § 2 Kodeksu pracy).
Do kręgu osób, którym przysługują prawa majątkowe ze stosunku pracy zmarłego pracownika, należą zatem:
● małżonek (wdowiec/wdowa) – prawa majątkowe po zmarłym pracowniku–współmałżonku (wdowa/wdowiec) po nim nabywa niezależnie od tego, czy będzie uprawniony do uzyskania renty rodzinnej (art. 631 § 2 Kodeksu pracy);
● dzieci – prawa majątkowe z istniejącego przed śmiercią pracownika stosunku pracy przysługują dzieciom zmarłego, jeżeli spełniają one warunki do uzyskania renty rodzinnej; mają do niej prawo:
● dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione – do ukończenia 16. roku życia lub 25. roku życia, jeśli się uczą oraz
● bez względu na wiek – jeśli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed 16. rokiem życia lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25. roku życia, przy czym jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat będąc na ostatnim roku studiów, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów;
● wnuki i rodzeństwo – prawa majątkowe z istniejącego przed śmiercią pracownika stosunku pracy przysługują także wnukom, rodzeństwu i innym dzieciom przyjętym na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, jeżeli:
● spełniają warunki do uzyskania renty rodzinnej przewidziane dla dzieci własnych pracownika oraz
● zostały przyjęte na wychowanie co najmniej rok przed śmiercią pracownika (chyba że śmierć była następstwem wypadku), oraz
● nie mają prawa do renty po własnych rodzicach lub – jeżeli rodzice żyją – nie mogą zapewnić im utrzymania albo zmarły pracownik (lub jego małżonek) był ich opiekunem ustanowionym przez sąd;
● rodzice – prawa majątkowe z istniejącego przed śmiercią pracownika stosunku pracy przysługują rodzicom zmarłego, jeżeli:
- spełniają warunki do uzyskania renty rodzinnej przewidziane dla małżonka ubezpieczonego (dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub wychowywania małoletnich osób) oraz
- bezpośrednio przed śmiercią pracownik przyczyniał się do ich utrzymania.
Jeżeli zasiłek chorobowy po śmierci pracownika zostanie wypłacony osobie uprawnionej do jego otrzymania (np. wdowie), nie następuje przez to zmiana charakteru tego świadczenia. Świadczenie to w dalszym ciągu ma status zasiłku z ubezpieczenia społecznego. Należy je wykazać i rozliczyć w dokumentach przesyłanych do ZUS.
PRZYKŁAD
Pracownik przedłożył zaświadczenie lekarskie na okres od 17 października do 10 listopada 2011 r. Zmarł przed wypłatą należnego zasiłku, 31 października 2011 r. Ostatnim dniem istnienia stosunku pracy jest dzień zgonu pracownika, czyli 31 października br. Jest to zarazem ostatni dzień, kiedy było mu należne świadczenie chorobowe. Całą kwotę zasiłku chorobowego pracodawca wypłacił wdowie po zmarłym pracowniku, ponieważ oprócz niej nie było innych osób, które byłyby uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym, a tym samym do odbioru świadczenia. Wypłata nastąpiła w listopadzie 2011 r.
Pracodawca ma obowiązek rozliczyć wypłacony zasiłek oraz uwzględnić go w dokumentach rozliczeniowych składanych za listopad (których termin przesłania do ZUS upływa w grudniu 2011 r.). Za zmarłego należy złożyć imienny raport miesięczny ZUS RSA z:
● kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 xx (wypłata po ustaniu tytułu do ubezpieczeń),
● kodem świadczenia/przerwy 313 (zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego),
● wykazanym okresem niezdolności do pracy od 17 do 31 października,
● wykazaną kwotą zasiłku wypłaconą wdowie po pracowniku.
Kwotę wypłaconego zasiłku należy rozliczyć w ciężar składek w deklaracji zbiorczej ZUS DRA składanej za listopad 2011 r.
Przejście praw majątkowych ze stosunku pracy w przypadku zgonu pracownika następuje z pominięciem ogólnych zasad postępowania spadkowego. Prawa te przechodzą na uprawnione osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami zmarłej osoby (art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego). Jeżeli zmarły pracownik pozostawi małżonka oraz inne osoby spełniające warunki do otrzymania po nim renty rodzinnej (np. dzieci), prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą na te osoby nawet wtedy, gdy nie będą one dziedziczyć po zmarłym.
Podstawa prawna
- art. 67–71 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.),
- art. 65 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
- art. 631 Kodeksu pracy,
- art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego.