- Ile wynosi świadczenie pielęgnacyjne w 2022 r.
- Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne?
- Wiek osoby niepełnosprawnej a prawo do świadczenia pielęgnacyjnego
- Czy świadczenie pielęgnacyjne to dodatek pielęgnacyjny?
- Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 14 lipca 2022 r., III SA/Gd 272/22
- Czy opieka musi być całodobowa?
- Co to jest stała opieka?
- Praca zarobkowa a opieka?
Ile wynosi świadczenie pielęgnacyjne w 2022 r.
Świadczenie pielęgnacyjne od 1 stycznia 2022 r. wynosi 2119 zł miesięcznie.
Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne?
Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, przysługuje:
1) matce albo ojcu,
2) opiekunowi faktycznemu dziecka,
3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną, w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności
Świadczenie to przysługuje jeżeli ww. osoby ubiegające się o świadczenie nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Rezygnacja czy niepodejmowanie pracy ma na celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami:
- konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji
- oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Wiek osoby niepełnosprawnej a prawo do świadczenia pielęgnacyjnego
Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego następuje bez względu na czas powstania niepełnosprawności osoby niepełnosprawnej. Takie stanowisko zajął TK w wyroku z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13, w którym orzeczono, że część normy prawnej art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2022.615 t.j., dalej: ustawa) jest niezgodna z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Uznano więc, że art. 17 ust. 1b ustawy w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie (18 czy 25) ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z zasadą równości prawa. Świadczenie może być należne nawet jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała w innym czasie niż wskazuje to ustawa, nie musi to być:
1) nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.
Czy świadczenie pielęgnacyjne to dodatek pielęgnacyjny?
Świadczenie pielęgnacyjne to nie jest dodatek pielęgnacyjny. Dodatek pielęgnacyjny przyznawany jest osobie, która jest całkowicie niezdolna do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat. Po ukończeniu 75 lat ZUS z urzędu, bez konieczności składania mu oświadczenia o stanie zdrowia, przyzna dodatek pielęgnacyjny i będzie on wypłacany wraz z emeryturą.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 14 lipca 2022 r., III SA/Gd 272/22
W sprawie M.S. sprawował opiekę nad niepełnosprawnym ojczymem, nie mieszkał z nim. Wniósł do MOPS o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Prezydent Miasta odmówił M.S. przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że orzeczeniem Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności zaliczył ojczyma M.S. do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. W orzeczeniu podano, że nie da się ustalić, od kiedy istnieje niepełnosprawność. Jest to stała praktyka, jednak taka argumentacja daje podstawy do odwołania się. Ponadto wskazano, że ojczym nie wymaga świadczenia całodobowej pomocy. M.S. odwołał się od decyzji organu pierwszej instancji do SKO, które jednak utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta. M.S odwołał się więc od decyzji SKO do WSA. Sąd oddalił jednak skargę M.S. jako niezasadną. Ostatecznie M.S. przegrał.
Czy opieka musi być całodobowa?
Osoba niepełnosprawna w stopniu znacznym wymaga - w zależności od rodzaju schorzenia oraz aktualnego stanu zdrowia opieki stałej lub długotrwałej, lecz niekoniecznie całodobowej. Przykładowo czynności M.S. polegały na pomocy w robieniu zakupów, wykonywaniu zabiegów higienicznych i dowiezieniu do lekarza, pomoc ta była stała ale nie całodobowa. I tu był problem. WSA uznał, że M.S., który poświęca czas na czynności opiekuńcze zajmuje niedużą część doby. Opieka może być nie całodobowa, bo przecież nie trzeba mieszkać z osobą wymagającej pomocy, ale musi zajmować znaczną część doby. Ile to jest? W każdej sprawie trzeba to ustalać indywidualnie, ale z pewnością tyle, żeby wykluczało to możliwość zarobkowania. Pomoc przez kilka godzin nie wystarczy. Wiele dzieci chorych rodziców, opiekuje się nimi po swojej pracy i pomaga w bieżących czynnościach życia codziennego.
Pomoc w robieniu zakupów, wykonywaniu zabiegów higienicznych (przy kąpieli), w dowożeniu do lekarza nie zajmuje takiej ilości czasu, która uniemożliwiałaby podjęcie zatrudnienia.
Tak więc, opieka uprawniającą do przyznania świadczenia nie musi mieć charakteru opieki całodobowej, jednak nie może to być opieka świadczona niecodziennie, a nawet jeżeli codziennie, to tylko przez niedużą część doby (por. wyrok NSA z dnia 2 lutego 2017 r. sygn. akt I OSK 2201/15).
Co to jest stała opieka?
Przez stałość opieki należy rozumieć świadczenie jej regularnie przez długi okres czasu. Czym innym jest natomiast zakres świadczonej opieki, czyli ilość i czasochłonność koniecznych czynności opiekuńczych.
Praca zarobkowa a opieka?
Przepis art. 17 ust. 1 ustawy należy stosować wyłącznie do takich stanów faktycznych, w których zakres opieki wyklucza możliwość podjęcia jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Chodzi tu zatem o sprawowanie stałej, ciągłej opieki wykluczającej podjęcie pracy zarobkowej. Związek między rezygnacją z zatrudnienia (albo jego niepodejmowaniem), a sprawowaną opieką musi być bezpośredni i ścisły. W przypadku gdy istnieje konieczność udzielania osobie niepełnosprawnej jedynie pomocy, kwestia ta podlegać musi każdorazowo ocenie. W takim przypadku zakres wykonywanych czynności może bowiem umożliwiać podjęcie przez osobę udzielającą pomocy zatrudnienia. Długotrwała opieka to co innego niż długotrwała pomoc.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2022.615 t.j.)