Obniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenia rentowe w części finansowanej ze środków ubezpieczonego nastąpi dwuetapowo. Od 1 lipca 2007 r. ubezpieczony finansuje 3,5 proc. podstawy wymiaru składki zamiast 6,5 proc., a od 1 stycznia 2008 r. - 1,5 proc. Obniżenie stopy procentowej składki rentowej powoduje zmiany w zakresie ustalania podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego. W tym artykule przedstawimy zmiany dotyczące podstawy wymiaru świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, odnosząc je do zasiłku chorobowego.
Postawa wymiaru zasiłku chorobowego dla pracownika to przeciętne miesięczne wynagrodzenie ze ściśle określonego okresu. W myśl generalnej zasady (od której są wyjątki) podstawę wymiaru zasiłku przysługującego pracownikowi stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Kwota wynagrodzenia
Za wynagrodzenie uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego obliczanego dla pracownika uważa się jego przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, chorobowe, finansowanych ze środków pracownika. Obliczając podstawę wymiaru zasiłku przychód pracownika z poszczególnych miesięcy trzeba zatem pomniejszyć o kwotę faktycznie potrąconych przez pracodawcę składek. Pracownik finansuje połowę składki na ubezpieczenie emerytalne (9,76 proc.), całą składkę na ubezpieczenie chorobowe (2,45 proc.), od 1 lipca 2007 r. składkę rentową w wysokości 3,5 proc. (wcześniej połowę składki w wysokości 6,5 proc.).
Obliczając podstawę wymiaru zasiłku trzeba pamiętać, że:
- składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie są opłacane, gdy podstawa ich wymiaru przekroczy w danym roku kalendarzowym kwotę odpowiadającą trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy (w roku 2007 wynosi ono 78 480 zł),
- pracodawca, który zaprzestanie opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z powodu przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia, jest w dalszym ciągu obowiązany opłacać składkę na ubezpieczenie chorobowe.
Zatem, po zmianie stopy procentowej składki na ubezpieczenia rentowe, w przypadku gdy roczny przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie przekroczył tzw. kwoty trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, wynagrodzeniem pracownika przyjmowanym do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego jest przychód pracownika, po odliczeniu kwoty odpowiadającej:
- 18,71 proc. tego przychodu, jeśli przychód został wypłacony w okresie do 30 czerwca 2007 r.,
- 15,71 proc. tego przychodu, jeżeli przychód zostanie wypłacony w okresie od 1 lipca 2007 r. do 31 grudnia 2007 r.,
- 13,71 proc. tego przychodu, jeżeli przychód zostanie wypłacony po 31 grudnia 2007 r.
Trzeba zapamiętać, że po przekroczeniu tzw. kwoty trzydziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia nie będą opłacane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe i w określonych miesiącach przychód trzeba będzie pomniejszyć nie o 15,71 proc., ale tylko o 2,45 proc.
Najniższa podstawa
Obliczając zasiłek dla pracownika trzeba pamiętać, że podstawa jego wymiaru z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy wraz ze składnikami, do których zachowuje on prawo w okresie pobierania zasiłku, nie może być niższa od określonej przepisami kwoty. Za okres od 1 lipca 2007 r. do 31 grudnia 2007 r. nie może być niższa od:
- 631,16 zł - w pierwszym roku ubezpieczenia (80 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę wynoszącego 936 zł, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 15,71 proc. tego wynagrodzenia),
- 788,95 zł - od drugiego roku ubezpieczenia (100 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę wynoszącego 936 zł, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 15,71 proc. tego wynagrodzenia).
- ZUS wyjaśnił, że podstawa wymiaru świadczeń nie może być niższa od podanych kwot zarówno gdy niezdolność do pracy powstała po 30 czerwca 2007 r., jak i wówczas, gdy niezdolność do pracy powstała przed 1 lipca 2007 r. i trwa nieprzerwanie po 30 czerwca 2007 r.
Pracodawcy ustalający wysokość zasiłków znają zasadę, że podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe.
Bez ponownego liczenia
Po zmianie przepisów dotyczących obniżenia składki rentowej ZUS wyjaśnił, że powyższa zasada ma zastosowanie także wówczas, gdy kolejny zasiłek przysługuje za okres, w którym obowiązuje niższa stopa procentowa składki na ubezpieczenia rentowe lub gdy w przerwie między okresami pobierania zasiłków ubezpieczony uzyskał przychód, od którego potrącono niższą składkę na te ubezpieczenia.
Omawiając zasadę nieustalania podstawy wymiaru zasiłku na nowo nie sposób nie wspomnieć o wyjątku od niej. Jeżeli między okresami pobierania zasiłków miała miejsce zmiana wymiaru czasu pracy, podstawa wymiaru zasiłku musi być ustalona ponownie z uwzględnieniem wynagrodzenia po zmianie wymiaru czasu pracy.
Przykład:
ZASADY OBLICZANIA PODSTAWY ZASIŁKU
Pracownik zatrudniony od 1 lutego 2007 r. zachorował 13 sierpnia 2007 r. Z uwagi, że jego niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy ubezpieczenia, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia (ubezpieczenia).
Zatem w przedstawionej sytuacji podstawę zasiłku trzeba wyliczyć z miesięcy: lutego, marca, kwietnia, maja, czerwca i lipca. Pracownik otrzymuje przychód w stałej miesięcznej wysokości - 3 tys. zł, który jest mu wypłacany w miesiącu, za który przysługuje. Jego przychody nie osiągnęły rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Obliczając zasiłek chorobowy dla tego pracownika w podstawie wymiaru trzeba uwzględnić wynagrodzenia w wysokości:
- za okres od lutego do czerwca 2007 r. - 2438,70 zł miesięcznie (3000 zł - 3000 x 18,71 proc.); 18,71 proc. to kwota składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe (9,76 proc. + 6,5 proc. + 2,45 proc.),
- za lipiec 2007 r. - 2528,70 zł (3000 zł - 3000 x 15,71 proc.); 15,71 proc. to kwota składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe (9,76 proc. + 3,5 proc. + 2,45 proc.).
Podstawa prawna:
- ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.),
- ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.),
- ustawa z 15 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 115, poz. 792 z późn. zm.).