Zasiłek chorobowy będzie przysługiwał osobie współpracującej pod warunkiem, że przystąpiła ona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i podlega temu ubezpieczeniu w dniu orzeczenia niezdolności do pracy. Musi mieć także wymagany przepisami okres nieprzerwanego podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Dla osób ubezpieczonych dobrowolnie wynosi on 90 dni.
Osobą współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą jest:
- małżonek,
- dziecko własne, drugiego małżonka, przysposobione,
- rodzic,
- macocha, ojczym,
- osoba przysposabiająca,
pod warunkiem że pozostaje z osobą prowadzącą działalność we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu tej działalności (art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585).
Uznanie pracownika za osobę współpracującą skutkuje odmiennym ukształtowaniem obowiązku ubezpieczeniowego, któremu będzie podlegał.
Osoba współpracująca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalno-rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Podstawą wymiaru składek nie jest dla niej przychód ze stosunku pracy (jak dla pracownika), ale zadeklarowana kwota (tak jak dla osoby prowadzącej działalność pozarolniczą). Z kolei ubezpieczenie chorobowe, które zapewnia uzyskanie świadczeń (m.in. zasiłku chorobowego), ma dla osoby współpracującej charakter dobrowolny.
Jeżeli córka, zgłoszona do ubezpieczeń jako osoba współpracująca, została zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego, będzie miała prawo do zasiłku chorobowego, gdy:
- wnioskowała o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym,
- płatnik terminowo dokonał zgłoszenia jej do tego ubezpieczenia,
- składki na ubezpieczenie były opłacane terminowo (co do jednego dnia),
- ubezpieczona podlegała nieprzerwanie ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 90 dni przed powstaniem niezdolności do pracy (do tzw. okresu wyczekiwania wlicza się również poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni),
- niezdolność do pracy została orzeczona w zaświadczeniu lekarskim ZUS ZLA.
Świadczenie będzie ubezpieczonej wypłacał ZUS.
Jeżeli natomiast osoba ta nie została dotąd zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego, może na swój wniosek przystąpić do niego w zasadzie w każdym momencie współpracy przy działalności. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony. Od momentu zgłoszenia ubezpieczonej do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego należy z wielką skrupulatnością przestrzegać terminowego opłacania składki. Każde opóźnienie w tym zakresie skutkuje wyłączeniem z ubezpieczenia chorobowego, a tym samym utratą prawa do ewentualnych świadczeń.
Prawo do zasiłku chorobowego ubezpieczona uzyska po 90-dniowym okresie nieprzerwanego podlegania ubezpieczeniu. Natomiast bez okresu wyczekiwania będzie się jej należał zasiłek z tytułu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny (tzw. zasiłek opiekuńczy). Okres wyczekiwania nie obowiązuje także w przypadku zasiłku macierzyńskiego.