Jeżeli paczki świąteczne, bony towarowe i nagroda zostały przyznane niezależnie od oceny pracy pracownicy, a na ich przyznanie nie miał wpływu okres pobierania zasiłku, to wartości tych świadczeń nie należy wliczać do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego nawet wówczas, gdy została naliczona od nich składka na ubezpieczenie chorobowe. Jeśli wysokość któregoś świadczenia – np. nagrody – była powiązana z wynikami pracy pracownicy, należy je uwzględnić w obliczeniach pod warunkiem, że została od niego opłacona składka na ubezpieczenie chorobowe.
UZASADNIENIE
Podstawą wymiaru zasiłku jest przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe, finansowanych ze środków pracownika (czyli 13,71% podstawy wymiaru – jeżeli pracownik nie przekroczył rocznej podstawy wymiaru składek). Zatem podstawowym warunkiem, od którego jest uzależnione uwzględnianie różnego rodzaju wypłat i świadczeń w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych, jest to, czy dane świadczenie stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i czy została od niego naliczona składka na ubezpieczenie chorobowe.
Paczki świąteczne i bony towarowe pracodawca może finansować ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo ze środków obrotowych pracodawcy.
Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z zfśs powinny być uzależnione od kryterium socjalnego, a mianowicie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej. Jeżeli paczki oraz bony towarowe zostały sfinansowane ze środków zfśs i jeżeli zostały przyznane pracownikom z uwzględnieniem kryterium socjalnego, to ich wartość nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, w tym składki na ubezpieczenie chorobowe (art. 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego). Takich świadczeń nie można uwzględnić przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku, zarówno należnego w okresie zatrudnienia, jak i po ustaniu zatrudnienia.
WAŻNE!
Ustalając podstawę wymiaru zasiłków należy pomijać wszystkie świadczenia, od których nie została opłacona składka na ubezpieczenie chorobowe.
Jeżeli natomiast paczki i bony towarowe zostały sfinansowane ze środków obrotowych pracodawcy, to ich wartość stanowi podstawę wymiaru składek ZUS, w tym składki na ubezpieczenie chorobowe. W tym przypadku możliwość wliczenia ich wartości do podstawy wymiaru zasiłku (należnego za okres zatrudnienia) zależy od zasad przyznawania paczek i bonów określonych przez pracodawcę. W podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się bowiem takich składników wynagrodzenia, które są przyznawane niezależnie od oceny pracy pracownika, na których przyznanie i wypłatę nie ma wpływu okres pobierania zasiłku (gdy mimo pobierania zasiłku pracownik otrzymuje dany składnik wynagrodzenia). Może to dotyczyć m.in. takich świadczeń, jak bony, paczki świąteczne czy wypłaty w gotówce przyznawane wszystkim pracownikom lub grupom pracowników w jednakowej wysokości lub jednakowym wskaźnikiem procentowym w stosunku do płacy pracownika określonej w umowie o pracę z okazji uroczystych dni, świąt, rocznicy powstania firmy itp.
Jeżeli zatem sfinansowali Państwo paczki i bony ze środków obrotowych, ale ich wartość nie była zależna od oceny pracy pracownika ani od ewentualnych okresów pobierania przez niego zasiłku, to wartości tych świadczeń nie należy uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłku należnego za okres zatrudnienia. Takie składniki wynagrodzenia mogą zostać uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłku jedynie wówczas, gdy zasiłek przysługuje za okres po ustaniu zatrudnienia.
WAŻNE!
Składniki wynagrodzenia, od których została naliczona składka na ubezpieczenie chorobowe, a których pracodawca nie uwzględnia w podstawie zasiłku, należy wykazywać w ZUS Z-3, ponieważ stanowią podstawę wymiaru zasiłku należnego po ustaniu zatrudnienia.
Podobna sytuacja dotyczy nagrody świątecznej. Nagroda świąteczna stanowi podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, jednak jej uwzględnienie w podstawie wymiaru zasiłku dodatkowo zależy od zasad jej przyznawania i wypłaty określonych przez pracodawcę. Jeżeli wszyscy pracownicy lub odpowiednia grupa pracowników otrzymują nagrody w jednakowej wysokości (lub nagrody są ustalane według jednakowego wskaźnika procentowego w stosunku do ich płacy), takiej nagrody nie można uwzględnić w podstawie wymiaru zasiłku. Należy bowiem uznać, że przy przyznawaniu nagrody nie była brana pod uwagę ocena pracy pracownika, a na przyznanie i wysokość tej nagrody nie miał wpływu okres pobierania przez niego zasiłków. Taka nagroda zostanie jednak uwzględniona w podstawie wymiaru zasiłku przez ZUS w sytuacji, gdyby pracownica uzyskała prawo do zasiłku za okres po ustaniu zatrudnienia.
Jeśli jednak nagroda została przyznana na podstawie oceny pracy pracownika z uwzględnieniem absencji chorobowych, to wówczas powinni ją Państwo wliczyć do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego lub do podstawy wymiaru innych zasiłków należnych pracownikowi w okresie zatrudnienia.
Podstawa prawna:
- art. 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.),
- art. 3 pkt 3 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512),
- art. 2 pkt 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.).
Orzecznictwo uzupełniające:
- Pracownik na zwolnieniu chorobowym ma prawo do zasiłku obliczanego od wysokości jego dotychczasowego wynagrodzenia. Wlicza się do niego także premię regulaminową, ale pod warunkiem że jest zawieszana lub zmniejszana w czasie choroby. (Wyrok Sądu Najwyższego z 18 kwietnia 2007 r., I UK 312/06, M.P.Pr. 2007/9/448)