Jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem, to ubezpieczony ma prawo do zasiłku chorobowego bez okresów wyczekiwania. Natomiast w innym przypadku musi upłynąć 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.
Ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego:
- po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu,
- po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie.
Do okresów ubezpieczenia chorobowego, o których mowa powyżej, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni. Nabycie prawa do zasiłku chorobowego uzależnione jest od bycia ubezpieczonym przez pewien czas, który nazywany jest okresem wyczekiwania. Zachowanie i stosowanie okresów wyczekiwania wydaje się niezbędne, aby uniknąć sytuacji, w których osoby ubezpieczone (w szczególności osoby ubezpieczone dobrowolnie), nabywałyby po krótkim, niekiedy kilkudniowym okresie opłacania niewielkich składek prawo do świadczeń przez okres kilku, a niekiedy nawet kilkudziesięciu miesięcy. Ubezpieczony, który przed upływem okresu wyczekiwania stanie się niezdolny do pracy, nie nabywa prawa do zasiłku chorobowego. Zarówno od zasady wyczekiwania na nabycie prawa do zasiłku chorobowego (upływu okresu wyczekiwania), jak i od zasady pozostawania nieprzerwanie w ubezpieczeniu chorobowym ustawodawca przewidział wyjątki. W tym miejscu należy wskazać, że od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje m.in. ubezpieczonym, których niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem. Trudno byłoby bowiem w przypadku tej grupy osób zastosować analogiczną zasadę dotyczącą okresu wyczekiwania stosowaną do ubezpieczonych dobrowolnie czy też obowiązkowo.
W przypadku odprowadzania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy wziąć pod uwagę, że przedsiębiorca ma prawo do zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Wymaga to złożenia przez przedsiębiorcę dwóch wniosków: o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej oraz o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej. Przedsiębiorca składa powyższy wniosek właściwemu organowi ewidencyjnemu, a nie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (od 1 lipca 2011 r. wniosek będzie składany do Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej). Przedsiębiorca podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który działalność ta została zawieszona. Za okres przerwy w prowadzeniu działalności przedsiębiorca nie składa również do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych deklaracji rozliczeniowych. W tym czasie nie opłaca też składek na przedmiotowe ubezpieczenia. W sytuacji, w której przedsiębiorca nie dopełni formalności dotyczących zawieszenia działalności zgodnie z obowiązującymi przepisami, ZUS ma podstawę do tego, aby egzekwować od niego zapłatę należnych składek.