TARCZA 4.0 została uchwalona przez Sejm dnia 4 czerwca 2020 r. Przyjęto poprawkę wydłużającą dodatkowy zasiłek opiekuńczy do 28 czerwca oraz możliwość przedłużenia go mocą rozporządzenia Rady Ministrów: Tarcza antykryzysowa 4.0. uchwalona przez Sejm. Pomimo niezakończonych prac na ustawą ZUS zapewniał o przyjmowaniu wniosków o zasiłek od dnia 25 maja do 28 czerwca: Dodatkowy zasiłek opiekuńczy z ZUS od 25 maja do 28 czerwca 2020 r. Aktualnie prace zostały zakończone, a Prezydent RP podpisał Tarczę 4.0 dnia 22 czerwca 2020 r. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy został więc ponownie wydłużony.
UWAGA! Mocą rozporządzenia Rady Ministrów przedłużono dodatkowy zasiłek opiekuńczy z ZUS i zasiłek opiekuńczy z KRUS do 12 lipca 2020 r. >>>
Co z dodatkowym zasiłkiem opiekuńczym od 25 maja 2020 r.?
W ostatnim tygodniu powstało pytanie, co dalej z dodatkowym zasiłkiem opiekuńczym dla rodziców dzieci do 8 roku życia. Wszystko to za sprawą tzw. Tarczy 3.0, której przepisy nie przewidziały przedłużenia zasiłku po 24 maja dla tej grupy osób. Ustawa zastąpiła dotychczasowy artykuł przyznający prawo do zasiłku zapisem dotyczącym dzieci niepełnosprawnych. Skierowaliśmy więc pytanie do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dotyczące przedłużenia zasiłku dla rodziców dzieci do 8. roku życia w przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły czy braku możliwości sprawowania opieki nad dzieckiem przez nianię czy opiekuna dziennego. Otrzymaliśmy poniższą odpowiedź:
„Zgodnie z obowiązującymi przepisami dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje na dotychczasowych zasadach zarówno dla rodziców i opiekunów dzieci do lat 8 jak i dzieci i osób niepełnosprawnych. Prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego jest przedłużone do 14 czerwca br. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwać zarówno w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, jak również w przypadku niemożności zapewnienia opieki przez wymienione placówki z powodu czasowego ograniczenia ich funkcjonowania w związku z COVID-19, oraz również w przypadku, gdy, ubezpieczony podejmie decyzję o osobistym sprawowaniu opieki nad dzieckiem.”
Polecamy: Tarcza antykryzysowa – Prawo pracy i ZUS. Pakiet 5 ebooków
Wątpliwości co do podstawy prawnej
Mimo zapewnień MRPiPS powstają liczne artykuły ekspertów dotyczące wątpliwości co do wypłaty dodatkowych zasiłków w terminie po 24 maja. Na chwilę obecną nie ma bowiem podstawy prawnej do wypłaty zasiłków przez ZUS. Przepisy Tarczy 3.0 zaczęły obowiązywać z dniem dzisiejszym (25 maja 2020 r.). Istnieją rozporządzenia Rady Ministrów (ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 14 maja 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19, Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 855 oraz ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 14 maja 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19, Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 856) przedłużające zasiłek do 14 czerwca, ale z dniem dzisiejszym [25 maja 2020 r.] przestały obowiązywać przepisy, które upoważniały do powstania wskazanych rozporządzeń. Jak wiadomo rozporządzenie nie może stać w sprzeczności z ustawą. Aktualne brzmienie art. 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020, poz. 875):
Art. 4.[Dodatkowy zasiłek opiekuńczy] 1. W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19 ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez okres nie dłuższy niż 14 dni.
1a. W przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną, przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez okres nie dłuższy niż 14 dni.
1b. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w ust. 1 i 1a, przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, albo dorosłą osobą niepełnosprawną również w przypadku otwarcia placówek, o których mowa w tych przepisach, w czasie trwania COVID-19 przez okres nie dłuższy niż 14 dni. W okresie tym uwzględnia się okres, o którym mowa w ust. 1.
Do 24 maja 2020 r. powyższy artykuł brzmiał następująco:
Art. 4. [Dodatkowy zasiłek opiekuńczy] 1. W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
1) dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2019 r. poz. 645 i 1590), [red. dziecko zdrowe do 8. roku życia]
2) dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego
– przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez okres nie dłuższy niż 14 dni.
1a. W przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną, przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez okres nie dłuższy niż 14 dni.
W ustawie wpisano 14 dni zasiłku, lecz był on niejednokrotnie przedłużany mocą rozporządzeń Rady Ministrów, do czego upoważniał kolejny przepis ustawy.
Podobnie zmieniono art. 4a, który dotyczy zasiłku opiekuńczego dla rolników i domowników.
Przedłużenie dodatkowego zasiłku opiekuńczego do 28 czerwca 2020 r.
Jedynym rozwiązaniem zapewniającym spełnienie zapewnień resortu pracy o dalszej wypłacie dodatkowego zasiłku opiekuńczego jest zmiana ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. I tak 22 maja, w piątek, trafił do Sejmu Rządowy projekt ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 382). Sejm jest w trakcie prac nad nim: pierwsze i drugie czytanie odbyło się 27 i 28 maja. Projekt zmian w art. 58 pkt 3 przewiduje przedłużenie dodatkowego zasiłku opiekuńczego do 28 czerwca 2020 r. W art. 4 dodaje się ustęp 1c i 1d w brzmieniu:
1c. W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2020 r. poz. 870), przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy do dnia 28 czerwca 2020 r.
1d. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w ust. 1c, przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, również w przypadku otwarcia placówek, o których mowa w tych przepisach, w czasie trwania COVID-19 do dnia 28 czerwca 2020 r.
Analogicznie zmieniono art. 4a dotyczący rolników i domowników. Tak jak dotychczas Rada Ministrów będzie miała możliwość wydłużenia okresu możliwego skorzystania z zasiłku w drodze rozporządzenia.
Nowe przepisy będą obowiązywały z mocą wsteczną od dnia 25 maja 2020 r.
Jeśli więc powyższe poprawki do specustawy wejdą w życie, rodzice zdrowych dzieci do 8 roku życia również będą miały przedłużony okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego, licząc od 25 maja.
Podstawa prawna:
Rządowy projekt ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 382)
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020, poz. 875)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 maja 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 855)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 maja 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 856)