Bez względu na wysokość wynagrodzenia uzyskiwanego z umowy o pracę emeryt będzie podlegał z umowy zlecenia obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Emeryt zatrudniony na podstawie umowy zlecenia obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Ubezpieczenie wypadkowe jest obowiązkowe, gdy praca jest wykonywana w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę. Oczywiście z umowy zlecenia obowiązkowe jest ubezpieczenie zdrowotne. Dobrowolne jest tylko ubezpieczenie chorobowe.
Przedstawione zasady podlegania ubezpieczeniom ulegają zmianie, gdy zleceniobiorca będący emerytem rozpoczyna równocześnie wykonywanie umowy o pracę. Bez względu na wysokość wynagrodzenia uzyskiwanego z umowy o pracę ze zlecenia podlega wówczas obowiązkowo wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe z umowy zlecenia są wówczas dla niego dobrowolne.
O rozpoczęciu wykonywania umowy o pracę i tym samym o zmianie swojej sytuacji ubezpieczeniowej zleceniobiorca będący emerytem powinien niezwłocznie poinformować płatnika (zleceniodawcę). Gdy nie wykona tego obowiązku niezwłocznie, nie poniesie żadnych konsekwencji, ale płatnik po uzyskaniu tej informacji ma obowiązek złożyć korektę dokumentów zgłoszeniowych oraz rozliczeniowych. Zleceniodawca powinien po pierwsze złożyć formularz ZUS ZWUA i wyrejestrować zleceniobiorcę z wszystkich ubezpieczeń, do których był zgłoszony z umowy zlecenia podając w pole data ustania ubezpieczeń 1 października 2007 r. (tj. datę, od której ubezpieczony podlega ubezpieczeniom z umowy o pracę). Następnie należy złożyć korektę składanych za zleceniobiorcę raportów ZUS RCA - w pole podstawa wymiaru i kwota składek należy wpisać zero. Płatnik powinien też złożyć za okres od października za zleceniobiorcę raporty rozliczeniowe ZUS RZA, w których musi wykazać podstawę wymiaru i kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne. W podstawie wymiaru składki trzeba wykazać wypłacony w danym miesiącu przychód.
Po złożeniu korekty dokumentów rozliczeniowych na koncie płatnika powstanie nadpłata składek na ubezpieczenia społeczne oraz niedopłata składki na ubezpieczenie zdrowotne. Składka na ubezpieczenie zdrowotne była bowiem od października naliczana od zaniżonej podstawy wymiaru, gdyż płatnik odliczał składki na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków ubezpieczonego, a zleceniobiorca od października ubezpieczeniom społecznym już nie podlegał. Oczywiście oprócz korekty raportów rozliczeniowych za każdy miesiąc płatnik powinien złożyć korektę deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.
Opłacając składki za kolejny miesiąc, płatnik powinien obniżyć należności przekazywane do ZUS o kwotę powstałej nadpłaty, tj. nadpłata składek na ubezpieczenia społeczne minus niedopłata składki na ubezpieczenie zdrowotne. Następnie powinien zwrócić zleceniobiorcy składki na ubezpieczenia społeczne finansowane z jego środków, po odjęciu kwoty niedopłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne. Od zwracanej kwoty płatnik powinien naliczyć i odprowadzić do urzędu skarbowego zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Podstawa prawna:
• art. 9 ust. 4a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz.74 z późn. zm.).
MICHAŁ JAROSIK
ekspert od ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego