Dla osób będących studentami (także uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych), które nie ukończyły 26. roku życia, umowa-zlecenie nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego – ani obowiązkowych, ani dobrowolnych. Zleceniobiorcy będącego uczniem lub studentem (do ukończenia przez niego 26. roku życia) zleceniodawca w ogóle nie zgłasza do ZUS.
Studentem jest każda osoba kształcąca się na studiach pierwszego stopnia (np. licencjackich, inżynierskich) lub drugiego stopnia (uzupełniające studia magisterskie) albo na jednolitych studiach magisterskich. Za studenta uznaje się osobę od momentu wpisania na listę studentów (najczęściej jest to 1 października danego roku akademickiego) do momentu ukończenia przez nią studiów lub skreślenia z listy studentów.
Za dzień ukończenia studiów uważa się datę:
- złożenia przez studenta egzaminu dyplomowego,
- złożenia przez studenta ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu – w przypadku kierunków lekarskich, lekarsko-dentystycznych i weterynarii,
- zaliczenia przez studenta ostatniej przewidzianej w planach studiów praktyki – w przypadku kierunku farmacja.
Umowa-zlecenia staje się tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego od dnia następnego po dniu skreślenia z listy studentów lub po dniu ukończenia studiów.
Od 1 października 2011 r. osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia, zachowuje prawa studenta do 31 października roku, w którym ukończyła te studia. W związku ze zmianą przepisów pojawiły się wątpliwości, czy fakt, że absolwent studiów licencjackich zachowuje prawa studenta aż do 31 października w roku, w którym złożył egzamin dyplomowy, skutkuje zwolnieniem go z obowiązku składkowego z tytułu umowy-zlecenia w tym okresie. ZUS wyjaśnił, że zmiana przepisów ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym nie powoduje żadnych zmian w zasadach podlegania ubezpieczeniom przez zleceniobiorców – studentów do ukończenia 26. roku życia.
A zatem zleceniobiorcę należy zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego od dnia następnego po zakończeniu przez niego studiów (czyli od dnia następnego po dniu złożenia egzaminu dyplomowego). Od tego dnia należy za niego opłacać również składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (jeśli zostały spełnione ustawowe przesłanki do opłacania tych składek). Od dnia ukończenia studiów i objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi zleceniobiorca będzie mógł przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.