Począwszy od maja br. jest Pan zobowiązany opłacać w Polsce składki na ubezpieczenia społeczne na ogólnych zasadach obowiązujących przedsiębiorców, a także składkę na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne – w pojedynczej wysokości. Musi Pan również, pod ustawowymi warunkami, opłacać składkę na Fundusz Pracy. Szczegóły w uzasadnieniu.
Prowadzenie pozarolniczej działalności stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych – emerytalnego, rentowych oraz wypadkowego (art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 ustawy systemowej). Osoba podlegająca obowiązkowym ubezpieczeniom z tego tytułu jest również zobowiązana do opłacania składki na Fundusz Pracy (pod ustawowymi warunkami, takimi jak minimalna podstawa wymiaru składek skutkująca tym obowiązkiem czy kryterium wieku osoby ubezpieczonej).
Osoba prowadząca kilka rodzajów działalności pozarolniczej jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z jednego, wybranego przez siebie rodzaju działalności. Za prowadzącego pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ubezpieczeniowych, uważa się:
- osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych,
- twórcę i artystę,
- osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu,
- wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
- osobę prowadzącą niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty (art. 8 ust. 6 ustawy systemowej).
WAŻNE!
Osoba prowadząca kilka rodzajów działalności pozarolniczej opłaca obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne z jednego, wybranego przez siebie tytułu.
PRZYKŁAD
Przedsiębiorca, prowadzący od 2008 r. działalność gospodarczą, w maju 2012 r. został dodatkowo wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o. Druga z działalności prowadzonych przez tę osobę nie generuje dodatkowych obciążeń składkowych na ubezpieczenia społeczne – obowiązkowo podlega tym ubezpieczeniom z tytułu jednej z dwóch działalności (co do zasady, jest to działalność prowadzona wcześniej, ale może również zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń na działalność prowadzoną jako wspólnik jednoosobowej sp. z o.o.). Inaczej natomiast wygląda kwestia ubezpieczenia zdrowotnego – jest ono obowiązkowe z każdego rodzaju działalności. Przedsiębiorca od maja br. musi opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od jednego rodzaju działalności, natomiast składkę zdrowotną – od obydwóch.
W przedstawionym przez Pana problemie sytuacja jest jednak odmienna.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą na terenie Unii Europejskiej są zaliczane do grupy osób, które wykonują pracę „na własny rachunek”. Jeżeli pracę „na własny rachunek” wykonują w dwóch (lub więcej) krajach Wspólnoty, wówczas do celów ubezpieczeniowych są traktowane, jakby wykonywały całą swoją działalność i jakby uzyskiwały cały swój dochód w tym państwie członkowskim, którego ustawodawstwo ustalono dla nich za właściwe.
Od dnia poświadczenia formularza A1 podlega Pan polskim przepisom w zakresie zabezpieczenia społecznego. Zatem obowiązują Pana zasady prawa polskiego. Po ustaleniu dla Pana jako właściwego polskiego ustawodawstwa, działalność prowadzoną na Słowacji należy również traktować, jakby była wykonywana w Polsce (art. 13 ust. 6 rozporządzenia WE nr 883/2004). W świetle polskich przepisów ubezpieczeniowych jest Pan osobą prowadzącą jeden rodzaj działalności – czyli działalność gospodarczą (art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej). Nie ma znaczenia, że działalność ta jest prowadzona na podstawie dwóch odrębnych wpisów do ewidencji (w Polsce i na Słowacji). Prowadzi Pan faktycznie tylko jeden rodzaj pozarolniczej działalności i posiada Pan jeden tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi.
Odrębną kwestią do rozstrzygnięcia pozostaje obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Trzeba rozważyć, czy należna jest tylko jedna składka czy dwie – od polskiej i słowackiej działalności.
Składki na ubezpieczenie zdrowotne należy opłacić od wszystkich przychodów uzyskiwanych z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego (art. 82 ust. 1 i 2 ustawy zdrowotnej). Jeżeli ubezpieczony prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego rodzaju działalności, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności, a także od każdej prowadzonej spółki (art. 82 ust. 3 i 4 ustawy zdrowotnej).
Rodzajami działalności są:
- działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki cywilnej,
- działalność gospodarcza prowadzona w formie jednoosobowej spółki z o.o.,
- działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki jawnej,
- działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki komandytowej,
- działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki partnerskiej,
- wykonywanie działalności twórczej lub artystycznej jako twórca lub artysta,
- wykonywanie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;
- wykonywanie wolnego zawodu, z którego przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
- inna (niż wymienione powyżej) pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.
Z przedstawionych wyjaśnień wynika, że również w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego nie powstaje u Pana obowiązek podwójnego oskładkowania działalności. Stosując – zgodnie z unijnym rozporządzeniem – do obu Pana działalności (polskiej i słowackiej) jedno, ustalone wcześniej ustawodawstwo (w Pana przypadku jest to ustawodawstwo polskie), należy uznać, że jest Pan przedsiębiorcą prowadzącym tylko jeden rodzaj działalności – działalność gospodarczą wymienioną w art. 82 ust. 5 pkt 9 ustawy zdrowotnej. Posiada Pan zatem tylko jeden tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego i w związku z tym opłaca Pan jedną składkę na to ubezpieczenie.
Podstawa prawna:
- art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6, art. 9 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 82 ust. 1, ust. 2 i ust. 5 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.),
- art. 11 ust. 1, art. 13 ust. 2 i ust. 6 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L 166/1 z 30 kwietnia 2004 r.).