Pracownica powinna zostać zgłoszona do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym przez wykazanie jej w raporcie ZUS RCA przez jednego pracodawcę (wskazanego przez nią w oświadczeniu). W tym zakresie nie będzie żadnych zmian od 1 września br.
UZASADNIENIE
Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, pod warunkiem że nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie ma innego tytułu do ubezpieczeń społecznych. Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym ma obowiązek informować płatnika składek o tym, czy spełnia powyższe warunki do objęcia ubezpieczeniami. Urlop wychowawczy jest również tytułem do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Podlegają mu osoby, które w okresie urlopu wychowawczego nie mają innego tytułu do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.
Obowiązki płatnika składek w stosunku do pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym pełni jego pracodawca. Musi zgłosić taką osobę do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym, a także rozliczać składki należne na jej ubezpieczenia.
WAŻNE!
Składki na ubezpieczenia osoby przebywającej na urlopie wychowawczym rozlicza pracodawca, ale finansuje budżet państwa.
Osobę przebywającą na urlopie wychowawczym należy zgłosić do ubezpieczeń przez wykazanie jej w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA (gdy pracownik podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu) lub ZUS RZA (gdy pracownik podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu).
WAŻNE!
Pracodawcy nie zgłaszają osób rozpoczynających urlop wychowawczy na drukach ZUS ZUA lub ZUS ZZA.
Złożenie raportu ZUS RCA lub ZUS RZA jest w tym przypadku traktowane na równi ze zgłoszeniem do ubezpieczeń.
Osoba, która ma zawarte dwie umowy o pracę – u dwóch pracodawców lub u tego samego pracodawcy – i z obydwu tych tytułów przebywa na urlopie wychowawczym, powinna wskazać, który z pracodawców będzie płatnikiem składek na jej ubezpieczenia społeczne w okresie przebywania na urlopie wychowawczym. Wskazany płatnik będzie rozliczał także składki na jej ubezpieczenie zdrowotne. Takie rozwiązanie obowiązuje od 1 maja 2004 r. (wcześniej płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne był ten pracodawca, który wypłacał zasiłek wychowawczy).
Składki na ubezpieczenia osoby przebywającej na urlopie wychowawczym można rozliczać dopiero po otrzymaniu oświadczeń o spełnianiu warunków do zgłoszenia do ubezpieczeń.
Zatem tylko jeden płatnik składek – wskazany przez ubezpieczoną – powinien rozliczać składki na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu korzystania z urlopu wychowawczego w dwóch zakładach pracy. Jeśli pracownica będzie podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu, to za pracownicę należy składać:
1) raport ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 xx, rozliczając w nim składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz zdrowotne;
- od 1 stycznia 2009 r. podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym jest kwota minimalnego wynagrodzenia (w 2009 r. – 1276 zł);
- podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nadal jest kwota świadczenia pielęgnacyjnego (420 zł);
2) raport ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx i z kodem przerwy 121 (lub 122).
Drugi pracodawca tej osoby nie będzie rozliczał za nią składek. Nie musi też zgłaszać faktu niepłacenia składek w ZUS. Będzie jednak musiał sporządzać za tę pracownicę (w okresie przebywania na urlopie wychowawczym) raport ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx i z kodem przerwy 121 (lub 122).
Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu przez osoby korzystające z urlopu wychowawczego nie zmienią się od 1 września 2009 r.
WAŻNE!
Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która wejdzie w życie od września br., dotyczy zasad podlegania ubezpieczeniom jedynie przez osoby pobierające zasiłek macierzyński.
Podstawa prawna
- art. 4 pkt 2 lit. a, art. 6 ust. 1 pkt 19, art. 16 ust. 8, art. 17 ust. 2a, art. 36 ust. 7 i ust. 9a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),
- art. 66 ust. 1 pkt 32 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.),
- art. 16 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy i niektórych innych ustaw (DzU nr 237, poz. 1654).