Artykuł omawia kwestię rozliczania z ZUS lekarzy, którzy na mocy wyroku sądowego za zbytnie obciążenie dyżurami medycznymi mają czas wolny, za który otrzymują wynagrodzenie. Mowa tu o okresie po 1 maja 2004 r. Niektóre szpitale płacą tym lekarzom normalne wynagrodzenie za taki wolny czas, a inne szpitale - nie płacą w ogóle. Dodatkowym problemem jest fakt, że w sprawie tej nie ma zgodności w orzecznictwie. Powstaje pytanie, jak wykazać tych pracowników w dokumentach ubezpieczeniowych w poszczególnych sytuacjach. Jakim ubezpieczeniom podlegają w tym okresie?
Fakt nierozwiązania umowy o pracę z lekarzem odbierającym czas wolny za zbytnie obciążenie dyżurami medycznymi wskazuje, że osoba ta podlega przez cały ten czas ubezpieczeniom społecznym. W takim razie płatnik powinien wykazać za niego składki na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne za ten okres w składanym do ZUS imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA. Na tym formularzu pracodawca wykazuje przychód, jaki wypłacił w ciągu miesiąca, którego formularz dotyczy. Wynagrodzenie wypłacone za dni wolne udzielone w zamian za pełnienie nadmiernych dyżurów medycznych w ramach umowy o pracę jest przychodem ze stosunku pracy. Płatnik jest zobowiązany naliczać i opłacać od niego składki. Nie ma przy tym żadnego znaczenia, co było źródłem jego wypłaty - dobra wola pracodawcy, wyrok sądowy czy też ugoda, jaką płatnik zawarł z lekarzem. Należy przy tym pamiętać, że składki należne są tylko od należności głównej. Jeśli oprócz samego wynagrodzenia za dni wolne w zamian za dyżur płatnik wypłacił również odsetki za opóźnioną wypłatę, te ostatnie są wolne od składek. Składki od wynagrodzenia za czas wolny, jaki otrzymał lekarz w rekompensacie za zbyt długie dyżury szpitalne, należy rozliczyć w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA, składanym za miesiąc, kiedy nastąpiła wypłata.
Jeżeli wynagrodzenie za czas wolny w zamian za nadmierne dyżury wypłacane jest wówczas, gdy lekarz pracuje w danym szpitalu, składki należy wykazać w imiennym raporcie miesięcznym z kodem pracowniczym, czyli 01 10 xx. Natomiast gdy wynagrodzenie za ten okres wypłacane jest wówczas, gdy lekarz już nie pracuje u danego pracodawcy, osobę taką wykazujemy w imiennym raporcie miesięcznym z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 xx.
Nie wszyscy lekarze otrzymują wynagrodzenie za czas wolny, jaki wzięli w zamian za zbyt długie dyżury medyczne. Nie wszystkie sądy orzekają o wypłacie wynagrodzenia. Dlatego też część lekarzy nie otrzymuje za ten okres wynagrodzenia. Jednak zachowują oni w dalszym ciągu status pracowników i nie można tego okresu porównywać z urlopem bezpłatnym, stanowiącym przerwę w podleganiu ubezpieczeniom społecznym. Informacji o takich wolnych dniach płatnik nie przekazuje do ZUS. W dalszym ciągu należy składać za takiego lekarza imienny raport miesięczny ZUS RCA, w którym należy wykazać przychód pracownika za dany miesiąc. Gdy taki odpoczynek trwa cały miesiąc, a lekarz nie uzyskuje żadnych innych wypłat, należy przekazać za niego raport ZUS RCA z zerową podstawą wymiaru i zerowymi kwotami składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Podstawa prawna:
• rozporządzenie z 24 czerwca 2008 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych dokumentów (DzU nr 112, poz. 717).