Z bezpłatnej opieki medycznej mogą korzystać przede wszystkim osoby, które opłacają składkę zdrowotną: zatrudnieni na etacie, prowadzący działalność gospodarczą, wykonujący zlecenie (zleceniodawca zobowiązany jest do zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego). Bezpłatnie z opieki medycznej mogą korzystać także osoby zgłoszone do ubezpieczenia przez członków rodziny, którzy składkę tę opłacają, np. współmałżonek. Dzieci mogą być zgłoszone do ubezpieczenia przez rodziców, nie dłużej jednak niż do 26. roku życia, jeśli kontynuują naukę.
Co w przypadku, gdy tracimy pracę lub zamykamy firmę? Utrata aktywności zawodowej nie zawsze wiąże się z utratą prawa do korzystania z bezpłatnej opieki medycznej. Jeszcze przez 30 dni od zakończenia umowy przysługuje prawo do bezpłatnej wizyty u lekarza bądź bezpłatnego leczenia szpitalnego. Przepisy przewidują również sytuacje, w których, pomimo tego, że składka zdrowotna nie jest opłacana, bezpłatne leczenie jest możliwe.
Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń – prenumerata.
Świadczenia z ZUS po ustaniu zatrudnienia
Osoby, które po ustaniu zatrudnienia pobierają świadczenia z ZUS, nie odprowadzają składki zdrowotnej. Jednak pomimo braku składki, mogą korzystać bezpłatnie z opieki medycznej. Nawet jeśli w systemie eWUŚ „wyświetlają się na czerwono”. Prawo to przysługuje tylko w okresie pobierania świadczeń: zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego oraz zasiłku macierzyńskiego. Po upłynięciu okresu ich przysługiwania, nie obowiązuje już prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej. Z datą ostatniego dnia przysługiwania świadczenia traci się prawo do opieki.
Osoby ubiegające się o przyznanie emerytury lub renty także są uprawnione do świadczeń opieki zdrowotnej.
Ukończenie nauki
Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych zachowują prawo do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych przez 6 miesięcy od dnia zakończenia nauki lub skreślenia z listy uczniów, a studenci przez 4 miesiące od dnia zakończenia nauki albo skreślenia z listy studentów.
Rejestracja w urzędzie pracy
Osoby rejestrujące się w urzędzie pracy ze statusem bezrobotnego objęte są, już od dnia rejestracji, ubezpieczeniem zdrowotnym. Ubezpieczenie przysługuje każdej osobie zarejestrowanej, bez względu na to, czy posiada prawo do zasiłku czy też nie. Sposób rozwiązania umowy również nie ma wpływu na prawo do ubezpieczenia.
Ubezpieczenie przysługuje przez cały okres figurowania w rejestrze osób bezrobotnych oraz przez 30 dni od daty wyrejestrowania. Do ubezpieczenia z urzędu można zgłosić również członka rodziny.
Przepisy przewidują również bezpłatną opiekę medyczną dla osób niezgłoszonych do ubezpieczenia, m.in. dla kobiet w ciąży oraz w okresie porodu i połogu.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych