Pracownica będzie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ale z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Nie będzie podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu, jednak w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego ma prawo do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej.
UZASADNIENIE
Osoby pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego oraz osoby przebywające na urlopie wychowawczym podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pod warunkiem, że nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty ani nie posiadają innego tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi.
Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która urodziła dziecko nie tylko w okresie ubezpieczenia chorobowego, ale również w okresie urlopu wychowawczego (który jest przerwą w ubezpieczeniu chorobowym).
Osoba, która urodzi kolejne dziecko w czasie urlopu wychowawczego, ma zatem prawo do zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek ten przysługuje za okres odpowiadający części urlopu macierzyńskiego, która przypada po porodzie (czyli jest skracany o dwa tygodnie, jeśli przysługujący okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego „mieści się” w okresie, na jaki został udzielony urlop wychowawczy).
Tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest pobieranie zasiłku macierzyńskiego, a nie przebywanie na urlopie wychowawczym. Oznacza to, że mimo iż pracownicy, która urodzi dziecko w trakcie urlopu wychowawczego, nie przysługuje prawo do urlopu wychowawczego (bo urodzenie dziecka nie przerywa tego urlopu), to nabywa ona prawo do zasiłku macierzyńskiego. Zmienia się wówczas tytuł do ubezpieczeń objęcia jej ubezpieczeniami, przy czym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego podlega wyłącznie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeśli nie ma prawa do emerytury ani renty i nie ma innego tytułu do objęcia jej tymi ubezpieczeniami.
Pobieranie zasiłku macierzyńskiego nie jest tytułem do ubezpieczenia zdrowotnego, ale nie oznacza to, że pracownica zostanie pozbawiona prawa do opieki lekarskiej. W okresie pobierania zasiłków, w tym zasiłku macierzyńskiego, ubezpieczeni zachowują prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, mimo że w tym czasie nie jest za nich opłacana składka na to ubezpieczenie.
Za miesiąc, w trakcie którego pracownica przebywająca na urlopie wychowawczym urodziła dziecko, pracodawca powinien złożyć odpowiednie dokumenty rozliczeniowe:
• imienny raport ZUS RSA z kodem pracowniczym 01 10 xx i kodem świadczenia/przerwy 121 (urlop wychowawczy) - za okres, w którym pracownica przebywała na tym urlopie,
• imienny raport ZUS RSA z kodem pracowniczym 01 10 xx i kodem świadczenia/przerwy 311 (zasiłek macierzyński) - za okres, w którym pracownica pobierała ten zasiłek,
• raport imienny ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 xx (urlop wychowawczy), w którym rozliczy składki za okres przebywania na urlopie wychowawczym - na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru zmniejszonej proporcjonalnie do okresu przebywania na tym urlopie, a składkę na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości (składka na ubezpieczenie zdrowotne nie ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu),
• raport imienny ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 xx (zasiłek macierzyński), w którym należy rozliczyć składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego od podstawy wymiaru w wysokości zasiłku wypłaconego w tym miesiącu.
Podstawa prawna:
• art. 29 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.),
• art. 6 ust. 1 pkt 19, art. 9 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),
• art. 180 § 3 Kodeksu pracy.
Katarzyna Słocka
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych