Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, które opłacają składki na ubezpieczenia społeczne od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia, będą zobowiązane do ich obliczenia za styczeń 2008 r. od wyższej podstawy. Do 31 grudnia obowiązująca ich minimalna podstawa wymiaru składek wynosi 280,80 zł (936 zł x 30 proc.), a od 1 stycznia 2008 r. - 337,80 zł (1126 zł x 30 proc.).
Przypomnieć trzeba, że prawo do opłacania składek od niższej podstawy wymiaru (30 proc. wynagrodzenia minimalnego) przysługuje przez okres 24 miesięcy kalendarzowych od daty rozpoczęcia prowadzenia działalności osobie, która:
- w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziła innej pozarolniczej działalności,
- nie wykonuje działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywała na podstawie stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej aktualnie działalności.
Dobrowolnie ubezpieczeni
Zmianie ulegnie podstawa, od której składki na ubezpieczenia społeczne opłacają osoby, które mają prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi i kontynuujące opłacanie składek po ustaniu tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje m.in.:
- obywatelom polskim wykonującym pracę w podmiotach zagranicznych na terytorium RP, jeżeli podmioty te nie mają w Polsce swojej siedziby ani przedstawicielstwa,
- małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą,
- osobom, które z powodu sprawowania opieki nad członkiem rodziny spełniającym warunki do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe są przez wymienione wyżej osoby opłacane od zadeklarowanej kwoty nie niższej jednak niż minimalne wynagrodzenie. Oznacza to, że składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za styczeń powinny zostać naliczone i opłacone od podstawy nie niższej niż 1126 zł. Podkreślić trzeba, że wymienione osoby podlegają wyłącznie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym i nie mają prawa do opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe. Składki za styczeń 2008 r. wyniosą:
- na ubezpieczenie emerytalne 1126 zł x 19,52 proc. = 219,80 zł,
- na ubezpieczenie rentowe 1126 zł x 6 proc. = 67,56 zł.
Zbieg tytułów do ubezpieczeń
Podwyższenie wysokości minimalnego wynagrodzenia może także wpłynąć na obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym. Zmiana wysokości minimalnego wynagrodzenia może mieć znaczenie dla osób, które są zatrudnione na podstawie umowy o pracę na część etatu i jednocześnie mają inne tytuły do ubezpieczeń, tj. prowadzą działalność gospodarczą lub wykonują umowę zlecenia. Jeżeli ich wynagrodzenie z umowy o pracę jest wyższe albo równe minimalnemu, z innych tytułów, ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dla nich dobrowolne, a obowiązkowe jest wyłącznie ubezpieczenie zdrowotne. Z uwagi, że od 1 stycznia 2008 r. wynagrodzenie minimalne wzrasta do 1126 zł, to taka kwota wynagrodzenia musi wynikać z umowy o pracę, aby w dalszym ciągu z tych innych tytułów podlegać tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Gdy wynagrodzenie z umowy o pracę będzie niższe, wówczas z dodatkowego tytułu, ubezpieczenia emerytalne i rentowe z dobrowolnych staną się obowiązkowe.
Ubezpieczenie osoby prowadzącej działalność gospodarczą opłacającej składki od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia
PRZYKŁAD WYREJESTROWANIE I ZGŁOSZENIE DO UBEZPIECZEŃ
Adam P. jest zatrudniony na pół etatu na podstawie umowy na czas nieokreślony i otrzymuje 1000 zł. Prowadzi też działalność gospodarczą, z której opłaca tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli wysokość wynagrodzenia z umowy o pracę nie zostanie podwyższona do minimalnego Adam P. będzie musiał złożyć do ZUS formularz ZUS ZWUA i wyrejestrować się z ubezpieczenia zdrowotnego. W pole data ustania obowiązku ubezpieczeń należy wpisać 01.01.2008r. Następnie powinien złożyć formularz ZUS ZUA i z działalności zgłosić się do obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych, wypadkowego, zdrowotnego oraz ewentualnie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W pole data powstania obowiązku ubezpieczeń należy wpisać 01.01.2008r.
PRZYKŁAD UMOWA O PRACĘ I DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
Marek K. jest zatrudniony na pół etatu i jednocześnie od trzech lat prowadzi samodzielnie działalność gospodarczą. Jego wynagrodzenie określone w umowie o pracę wynosi 1100 zł miesięcznie. Do 31 grudnia 2007r. obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu będzie podlegał z umowy o pracę. Z działalności ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dla niego dobrowolne, a obowiązkowe jest wyłącznie ubezpieczenie zdrowotne. Jeżeli od 1 stycznia 2008 r. jego wynagrodzenie z umowy o pracę nie wzrośnie do 1126 zł, to od 1 stycznia 2008 r. także z działalności będzie on podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, zdrowotnemu, a dobrowolne będzie tylko ubezpieczenie chorobowe. Z działalności konieczne będzie także opłacanie za siebie składki na Fundusz Pracy. Składki na ubezpieczenia społeczne Marek K. będzie musiał naliczać i opłacać od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Minimalna podstawa wymiaru składek za styczeń wynosi 1622,05, a składki:
- na ubezpieczenie emerytalne - 1622,05 x 19,52 proc. = 316,62 zł,
- na ubezpieczenie rentowe - 1622,05 x 6 proc. = 97,32 zł
- na ubezpieczenie wypadkowe - 1622,05 x 1,80 proc. = 29,20 zł,
- na Fundusz Pracy 1622,05 x 2,45 proc. = 39,74 zł.
Jeśli wysokość wynagrodzenia z umowy o pracę nie ulegnie zmianie Marek K. powinien poinformować swojego pracodawcę, iż prowadzi działalność gospodarczą, z której obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Pracodawca z umowy o pracę w dalszym ciągu powinien za niego opłacać składkę na FP, gdyż po zsumowaniu podstaw wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe łączna podstawa wymiaru jest wyższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia.
MICHAŁ JAROSIK
Podstawa prawna:
- Art. 7, art. 9 ust. 1-2, art. 10, art. 18 ust. 7, art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
- Rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2007 r. w sprawie wysokości płacy minimalnej w 2008 r. (Dz.U. nr 171, poz. 1209).