Za tę osobę będą Państwo musieli opłacać składki na ogólnych zasadach dotyczących zleceniobiorców. Jej uprawnienia do renty socjalnej nie mają wpływu na obowiązek ubezpieczeń. ZUS zawiesi wypłatę renty socjalnej za miesiące, w których zleceniobiorca osiągnie przychód brutto w wysokości przekraczającej 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału (od 1 czerwca do 31 sierpnia 2011 r. jest to kwota 1039,90 zł).
UZASADNIENIE
Prawo do renty nie uprawnia do zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia. Taka osoba podlega więc obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz zdrowotnemu; nie musi przystąpić jedynie do ubezpieczenia chorobowego, które jest dla zleceniobiorców dobrowolne.
W przypadku rencistów jest jedna korzystna odrębność, która pozwala uniknąć obowiązku opłacania składek (ale tylko na ubezpieczenia społeczne) od przychodów z umowy zlecenia.
Dotyczy to sytuacji, gdy zleceniobiorca jest zatrudniony równocześnie w innej firmie na podstawie umowy o pracę. Bez względu na wymiar etatu i bez względu na wysokość zarobków ze stosunku pracy, od umowy zlecenia wykonywanej przez rencistę nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (można je opłacać dobrowolnie).Jednak taka możliwość nie występuje w przypadku osoby, która pobiera rentę socjalną. Przez pojęcie „renta” do celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń, należy bowiem rozumieć wyłącznie:
- świadczenie pieniężne z systemu ubezpieczenia społecznego (realizowane przez ZUS lub KRUS), w tym rentę z tytułu niezdolności do pracy i rentę rodzinną,
- świadczenie pieniężne z zaopatrzenia emerytalnego (np. żołnierzy zawodowych czy funkcjonariuszy Policji),
- uposażenie rodzinne pobierane po śmierci sędziego, które należy traktować jak rentę rodzinną.
Innego rodzaju świadczenia – w tym renta socjalna lub renta wyrównawcza wypłacana na podstawie przepisów prawa cywilnego – nie są rentami w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach społecznych. W konsekwencji, jeśli zleceniobiorca uprawniony do renty socjalnej jest jednocześnie zatrudniony w innej firmie na podstawie umowy o pracę, to zwolnienie go z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne ze zlecenia jest możliwe pod warunkiem, że z etatu otrzymuje w przeliczeniu na miesiąc przychód w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia (lub 80% tego wynagrodzenia – dla pracowników w pierwszym roku pracy).
WAŻNE!
Renta socjalna i renta wyrównawcza przyznana w ramach odpowiedzialności cywilnej nie stanowią renty w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach społecznych.
Organem przyznającym rentę jest ZUS, a w szczególnych przypadkach inne organy emerytalno-rentowe, np. KRUS. Renta socjalna przysługuje osobie, która:
- jest pełnoletnia oraz
- jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
– przed ukończeniem 18. roku życia albo
– w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia, albo
– w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Za osobę pełnoletnią uważa się osobę, która ukończyła 18 lat; wyjątkowo za pełnoletnią uważa się kobietę, która zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat, a nie ukończyła 18. roku życia.
Renta socjalna przysługuje w stałej wysokości, wynoszącej 84% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – od 1 marca 2011 r. jest to kwota 611,67 zł brutto. Osoba pobierająca rentę socjalną ma prawo osiągać dodatkowe przychody, ale niektóre z nich mogą powodować zawieszenie wypłaty renty. Chodzi o przychody osiągane:
- z działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych (wymienione w art. 6 ustawy systemowej, m.in. umowa zlecenia, umowa o pracę),
- ze źródła przychodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
ZUS zawiesza wypłatę renty socjalnej za miesiące, w których suma przychodów z tych źródeł przekroczy 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Od 1 czerwca do 31 sierpnia 2011 r. limit ten wynosi 1039,90 zł. ZUS zawiesi zatem rentę socjalną wypłacaną zleceniobiorcy za miesiące, w których otrzyma on wynagrodzenie w wysokości wyższej niż 1039,90 zł.
Osoba pobierająca rentę socjalną ma obowiązek powiadomić ZUS o osiąganiu przychodu, który powoduje zawieszenie prawa do renty. Dokonuje tego albo w formie oświadczenia, albo zaświadczenia płatnika składek – jeśli od osiąganego przychodu odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne.
Jeśli zleceniobiorca zadeklaruje, że będzie osiągał stały lub okresowy przychód w wysokości przekraczającej obowiązujący próg zarobkowy, ZUS zawiesi rentę do czasu nadesłania oświadczenia o zaprzestaniu osiągania tego przychodu. Jeśli z zaświadczenia lub oświadczenia o przychodzie złożonego do ZUS będzie wynikać, że przychód przekraczający 30% przeciętnego wynagrodzenia ma charakter jednorazowy, ZUS zawiesi świadczenie wyłącznie za miesiąc, w którym zostanie uzyskany ten przychód.
PRZYKŁAD
Kobieta uprawniona do renty socjalnej osiągnęła w czerwcu 2011 r. jednorazowy przychód w wysokości 3 tys. zł z tytułu umowy zlecenia zawartej na dwa miesiące (od 1 maja do 30 czerwca br.). W tym przypadku ZUS zawiesi rentę socjalną jedynie za miesiąc, w którym został przekroczony próg zarobkowy (za czerwiec br.).
Podstawa prawna
- art. 4, art. 6 ust. 1, art. 10 ust. 1, ust. 2, ust. 6, ust. 7 ustawy z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. Nr 135, poz. 1268 ze zm.),
- art. 6, art. 9 ust. 1, ust. 1a i ust. 4a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 19 maja 2011 r. w sprawie kwoty przychodu odpowiadającej 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za I kwartał 2011 r. ogłoszonego do celów emerytalnych (M.P. Nr 42, poz. 467).