Obowiązek opłacania składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ustaje niezależnie od tego, czy sąd postanowi ogłosić upadłość z możliwością zawarcia układu, czy też dojdzie do wniosku, że w interesie wierzycieli upadłego bardziej uzasadnione będzie postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku firmy. Oznacza to zmiany w dokumentacji rozliczeniowej składanej przez płatnika. O ile upadłość firmy nie musi oznaczać końca jej działalności na rynku i zdarza się, że pracownicy nadal są w niej zatrudnieni, o tyle jednak firma działa już na innych zasadach, nawet wtedy, gdy sąd nie ustanowi syndyka.
Niewypłacalność przedsiębiorcy
Z dniem ogłoszenia upadłości zmienia się nie tylko oznaczenie firmy – działającej na rynku – poprzez dodanie wyrazów „w upadłości układowej” lub „w upadłości likwidacyjnej” (art. 601 ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze). Najważniejszy jest fakt, że dochodzi do tzw. niewypłacalności pracodawcy. A to z kolei oznacza, iż od tej chwili jest on zwolniony z odprowadzania składek na FGŚP (art. 28 ust. 2 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy). Nie ma tu znaczenia, czy wobec pracodawcy sąd ogłosi upadłość z możliwością zawarcia układu, czy też upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego.
Zmiany w dokumentacji
Od dnia ogłoszenia wobec firmy upadłości z możliwością zawarcia układu należy w dokumentacji zgłoszeniowej do ZUS wskazać zmiany w nazewnictwie firmy, natomiast deklaracje rozliczeniowe oraz raporty miesięczne powinny być oznaczane numerami identyfikatorów, które są stosowane w przypadku dokumentacji składanej przez syndyka, czyli z zakresu 80–89. Ten sposób postępowania obowiązuje również płatników, którzy sami sprawują zarząd mieniem wchodzącym w skład masy upadłości, ze względu na konieczność odróżnienia w dokumentacji okresu sprzed ogłoszenia upadłości oraz po nim.
Jeśli sąd wyda postanowienie o ogłoszeniu upadłości w środku miesiąca, np. 14 marca 2011 r., to za ten miesiąc płatnik lub syndyk powinien złożyć dwa odrębne komplety dokumentacji rozliczeniowej, z dwóch okresów – przed ogłoszeniem upadłości oraz po jej ogłoszeniu:
- do 13 marca 2011 r. (dokumenty z kodami numerów identyfikatorów z zakresu 01–39),
- od 14 marca 2011 r. (dokumenty z kodami numerów identyfikatorów z zakresu 80–89).
Podstawa prawna
- Art. 28 ust. 2 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy – Dz.U. nr 158, poz. 1121; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1726.
- Art. 601 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze – t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 175, poz. 1361; ost. zm. Dz.U. z 2009 r. nr 131, poz. 1075.
- Załącznik 18 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów – Dz.U. z 2009 r. nr 186, poz. 1444.