ZUS umorzy składki wraz z odsetkami za zwłokę za okres prowadzenia pozarolniczej działalności w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego. W tym celu powinna Pani złożyć w ZUS wniosek o umorzenie składek nie później niż 31 sierpnia 2010 r.
UZASADNIENIE
Osoby, które po 1 stycznia 1999 r. a przed 1 września 2009 r., w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego uzyskanego z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę prowadziły pozarolniczą działalność i z tytułu tej działalności podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, od 1 września 2009 r. mogą wystąpić do ZUS o umorzenie należności z tytułu składek na te ubezpieczenia należnych za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Do końca sierpnia br. obowiązywał przepis, zgodnie z którym osoba pobierająca zasiłek macierzyński nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania tego zasiłku, jeżeli miała ustalone prawo do emerytury lub renty lub tytuł rodzący obowiązek ubezpieczeń społecznych inny niż ten, z którego nabyła prawo do zasiłku (art. 9 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym do 31 sierpnia 2009 r.).
Oznacza to, że za okres od stycznia do kwietnia 2002 r., w którym pobierała Pani jako pracownica zasiłek macierzyński, pracodawca nie powinien rozliczać składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu pobierania tego zasiłku, ponieważ w tym czasie prowadziła Pani działalność gospodarczą. Obowiązkiem ubezpieczeń społecznych była Pani objęta z tytułu tej działalności.
Zasada ta zmieniła się od 1 września 2009 r. Obecnie zasiłek macierzyński jest obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych dla każdej osoby nawet wtedy, gdy ma ona uprawnienia do emerytury lub renty albo posiada inny tytuł do obowiązkowego opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.
Wiele osób znajdujących się w podobnej do Pani sytuacji nie zgłosiło się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu pozarolniczej działalności wykonywanej w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego do końca sierpnia 2009 r. Z tego powodu mają zadłużenie wobec ZUS. W tej chwili mają jednak szansę uwolnić się od tego zadłużenia. Ustawodawca uchwalił bowiem ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy – Prawo bankowe, która weszła w życie 1 września 2009 r. Umożliwia ona umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia z tytułu pozarolniczej działalności prowadzonej w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego (zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego) w okresie po 1 stycznia 1999 r., a przed 1 września 2009 r. (art. 3 ust. 1 ustawy nowelizującej).
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność może również starać się o umorzenie składek, jakie powinna opłacić za osobę współpracującą z nią przy prowadzeniu działalności, za okres, w którym osoba współpracująca pobierała zasiłek macierzyński z tytułu zatrudnienia.
WAŻNE!
Przedsiębiorca, który chce starać się o umorzenie składek, musi złożyć w ZUS wniosek w tej sprawie w terminie 12 miesięcy licząc od 1 września 2009 r.; tj. najpóźniej 31 sierpnia 2010 r.
Przewidziany termin na złożenie wniosku o umorzenie składek nie będzie podlegał przywróceniu, nawet jeżeli zainteresowany nie zachowa go z przyczyn od siebie niezależnych.
Co istotne – z wnioskiem o umorzenie należności z tytułu składek może wystąpić zarówno osoba, która nie opłaciła składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe z tytułu pozarolniczej działalności prowadzonej w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, jak i osoba, która te składki opłaciła.
Umorzeniem będą objęte należności z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe – a więc nie tylko składki na te ubezpieczenia, ale również odsetki za zwłokę. Ponadto umorzeniu będą podlegały składki na ubezpieczenie chorobowe (w przypadku osób współpracujących w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego) i składki na Fundusz Pracy.
Ustawa nowelizująca przewiduje jeszcze jedno korzystne rozwiązanie dla osób prowadzących działalność lub współpracujących przy jej prowadzeniu, którym ZUS umorzy składki za czas pobierania zasiłku macierzyńskiego (zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego) uzyskanego z tytułu zatrudnienia. Otóż do końca 2012 r. na indywidualnych kontach ZUS tych osób zostanie zewidencjonowana całość składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego (lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego), ustalonych od podstawy równej kwocie tego zasiłku.
ZUS nie umorzy natomiast należności z tytułu składek na ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność lub współpracującej przy prowadzeniu takiej działalności, jeśli osoba ta pobrała z tytułu tej działalności/współpracy świadczenia z ubezpieczeń społecznych.
Umorzenie przewidziane w ustawie nowelizującej nie jest uznaniowe w odróżnieniu od umorzenia przewidzianego w art. 28 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Jeżeli wnioskodawca spełni warunki określone w ustawie nowelizującej, ZUS, na jego wniosek, ma obowiązek umorzyć należności z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe z tytułu pozarolniczej działalności lub współpracy przy tej działalności za okres, w którym ubezpieczony pobierał zasiłek macierzyński.
W sprawie umorzenia należności ZUS będzie wydawał decyzje. Od decyzji wnioskodawca będzie mógł odwołać się do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. W decyzji ZUS określi wysokość kwoty podlegającej umorzeniu, a także kwotę nadpłaty podlegającą zwrotowi lub zaliczeniu na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych składek (jeżeli taka nadpłata powstanie). Nadpłatę składek, która będzie podlegała zwrotowi, ZUS będzie musiał zwrócić w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Gdyby wypłata została dokonana po terminie, ZUS będzie musiał naliczyć od kwoty nadpłaty odsetki za zwłokę w wysokości pobieranej od zaległości podatkowych, liczone od dnia złożenia wniosku o umorzenie należności z tytułu składek do dnia dokonania zwrotu nadpłaty.
WAŻNE!
ZUS umorzy również – na wniosek osoby prowadzącej pozarolniczą działalność – nieopłacone składki z tytułu pozarolniczej działalności/współpracy wykonywanej w czasie urlopu wychowawczego.
W tym przypadku umorzenie obejmie wyłącznie nieopłacone należności z tytułu składek oraz wpłacone odsetki od składek zapłaconych po terminie (art. 4 ustawy nowelizującej). Składki z tytułu pozarolniczej działalności/współpracy opłacone za okres przebywania na urlopie wychowawczym nie zostaną umorzone, a zatem nie będzie można domagać się ich zwrotu.
Podstawa prawna
- art. 3–10 ustawy z 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy – Prawo bankowe (DzU nr 71, poz. 609).