RADA
Od 1 marca 2009 r. składki na ubezpieczenia społeczne powinien Pan opłacać tylko w jednym państwie - w kraju zamieszkania, czyli w USA. Jest to efekt wejścia w życie nowej polsko-amerykańskiej umowy o zabezpieczeniu społecznym
UZASADNIENIE
Polsko-amerykańska umowa o zabezpieczeniu społecznym z 2 kwietnia 2008 r. reguluje m.in. podleganie ubezpieczeniom społecznym przez osoby z jednego państwa, które pracują w drugim lub w obu państwach. Dotyczy także osób, które prowadzą działalność gospodarczą w Polsce lub USA.
Umowa eliminuje sytuacje, w których osoba ubezpieczona podlega ubezpieczeniom społecznym równocześnie w obu krajach. Dlatego ta umowa ma również zastosowanie w Pana przypadku.
Osoba pracująca na własny rachunek, która ma miejsce zamieszkania na terytorium jednego państwa, podlega przepisom prawa tylko tego państwa. Ponieważ prowadzi Pan działalność gospodarczą, oznacza to, że pracuje Pan na własny rachunek. Do określenia systemu, do którego powinien Pan zgłosić się do ubezpieczenia z tytułu działalności, decydujące znaczenie ma Pana miejsce zamieszkania. Ponieważ mieszka Pan na stałe w USA, to od 1 marca 2009 r. podlega Pan ubezpieczeniom społecznym wyłącznie w USA.
Zarówno obowiązek ubezpieczenia, jak i określenie zasad opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, będą ustalane na podstawie prawa amerykańskiego. Jeżeli jako osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega Pan w USA federalnemu systemowi social security, to jest Pan zwolniony ze składek i obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń w ZUS z działalności wykonywanej w Polsce.
WAŻNE!
Umowa - po stronie amerykańskiej - ma zastosowanie tylko do systemu ubezpieczenia social security, natomiast nie dotyczy systemów szczególnych.
W Pana sytuacji o wskazaniu określonego kraju jako właściwego do ubezpieczeń społecznych decydujące znaczenie ma Pana miejsce zamieszkania, a nie na przykład to, gdzie jest zarejestrowana, czy faktycznie prowadzona działalność gospodarcza. Nawet gdyby zarejestrował Pan działalność gospodarczą wyłącznie w Polsce, to obowiązek opłacania składek z Pana działalności - jako osoby zamieszkałej w USA - byłby oceniany na podstawie prawa amerykańskiego. Przy ocenie podlegania systemowi ubezpieczenia nie ma znaczenia obywatelstwo, tzn. fakt, że ma Pan wyłącznie obywatelstwo polskie i nie ma amerykańskiego, nie wpływa na obowiązek ubezpieczeń.
WAŻNE!
Umowa między Polską a USA o zabezpieczeniu społecznym ma zastosowanie zarówno do osób posiadających obywatelstwo polskie, jak i amerykańskie, a także do osób nieposiadających obywatelstwa żadnego z tych państw (np. obywatela państwa trzeciego, czy bezpaństwowca).
Od 1 marca 2009 r. podlega Pan wyłącznie ubezpieczeniom w systemie social security i jest Pan wyłączony z podlegania ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Aby zaprzestać opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w Polsce i opłacać składki tylko w USA, konieczne jest dopełnienie odpowiednich czynności proceduralnych. ZUS wyłączy Pana z ubezpieczeń społecznych w Polsce na podstawie zaświadczenia wystawionego przez amerykańską instytucję Social Security Administration (SSA). To zaświadczenie potwierdzi podleganie przez Pana ubezpieczeniom społecznym w systemie amerykańskim. Zaświadczenie nazywa się USA/PL 1 Certificate of coverage i może być wystawione na Pana wniosek przez Social Security Administration. W tym celu należy skontaktować się z instytucją amerykańską oraz dopełnić formalności wymaganych do uzyskania zaświadczenia.
Wniosek o wystawienie powyższego zaświadczenia należy kierować do:
SOCIAL SECURITY ADMINISTRATION
Office of International Programs
P.O. Box 17741
Baltimore, MD 21235-7741
USA
Szczegółowe informacje na temat zasad wystawiania zaświadczenia o podleganiu ubezpieczeniu przez instytucję SSA można uzyskać na stronie internetowej instytucji amerykańskiej www.ssa.gov, gdzie są także podane telefony, pod którymi można uzyskać pomoc w tej kwestii.
Zaświadczenie to powinien Pan przesłać do oddziału ZUS, w którym jest Pan zgłoszony do ubezpieczeń społecznych. W placówce ZUS należy następnie dokonać wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych w Polsce.
Pana status ubezpieczeniowy będzie utrzymany tak długo, jak długo mieszka Pan w USA. W przypadku wyjazdu na stałe poza USA, np. do Meksyku, może Pan mieć obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne według innych zasad.
Jeżeli zamieszka Pan z powrotem w Polsce, przestanie Pan podlegać z tytułu działalności gospodarczej ubezpieczeniom społecznym w USA, a państwem właściwym do ubezpieczeń będzie dla Pana Polska, co oznaczać będzie konieczność zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w ZUS. Wydane przez social security zaświadczenie USA/PL 1 przestanie obowiązywać. O przeniesieniu miejsca zamieszkania do Polski należy poinformować instytucję amerykańską SSA, która anuluje wystawione zaświadczenie. Wówczas, aby nie płacić równocześnie składek w Polsce i w USA, będzie Pan musiał postarać się z kolei w ZUS o polskie zaświadczenie PL/USA 1 „Zaświadczenie o ubezpieczeniu”, potwierdzające podleganie przez Pana ubezpieczeniom społecznym wyłącznie w Polsce.
Podstawa prawna
- art. 2, art. 3, art. 4 i art. 6 ust. 4 umowy o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki, podpisanej w Warszawie 2 kwietnia 2008 r. (Dz.U z 2009 r. nr 46, poz. 374),
- art. 3, art. 5 oświadczenia rządowego z 26 stycznia 2009 r. w sprawie związania Rzeczypospolitej Polskiej Porozumieniem administracyjnym w sprawie stosowania umowy o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki, podpisanym w Warszawie 2 kwietnia 2008 r. (DzU z 2009 r. nr 46, poz. 377).