RADA
ZUS nie doliczy tego okresu do stażu emerytalnego, ale może na Pana wniosek uwzględnić go w wysokości emerytury. Z tytułu okresu ubezpieczenia w Irlandii może Pan ubiegać się o emeryturę z Irlandii, po spełnieniu warunków wymaganych w przepisach prawnych tego państwa.
UZASADNIENIE
Emeryturę ustalają instytucje ubezpieczeń społecznych wszystkich państw, w których dana osoba pracowała (podlegała ubezpieczeniom społecznym). W Pana przypadku obowiązek rozpatrzenia wniosku o emeryturę mają instytucje ubezpieczeniowe Polski (ZUS) oraz Irlandii.
Ma Pan prawo do emerytury w Polsce na podstawie polskich okresów ubezpieczenia. W Irlandii nie ma Pan ustalonego prawa do emerytury. Z tytułu okresu ubezpieczenia w Irlandii może więc Pan ubiegać się o emeryturę z Irlandii, po spełnieniu warunków wymaganych w przepisach tego państwa.
Prawo wspólnotowe przewiduje w niektórych przypadkach możliwość uwzględnienia okresów ubezpieczenia uzyskanych w jednym państwie członkowskim do celów przyznania emerytury w innym państwie członkowskim. ZUS uwzględniłby Pana irlandzki okres ubezpieczenia, gdyby Pana staż emerytalny w Polsce był zbyt krótki do przyznania emerytury w Polsce. W takim przypadku byłaby Panu wypłacana przez ZUS emerytura obliczona proporcjonalnie do stosunku polskich okresów ubezpieczenia do sumy polskich i irlandzkich okresów ubezpieczenia.
W Polsce ma Pan staż emerytalny, który wystarcza do uzyskania emerytury, więc ZUS nie musi uwzględniać okresów zagranicznych. Jednak, na Pana wniosek, ZUS może sprawdzić, czy uwzględnienie okresów irlandzkich pozwoliłoby Panu uzyskać korzystniejszą kwotę emerytury, ustaloną na podstawie pełnego stażu emerytalnego, który dla mężczyzny wynosi 25 lat. Pana emerytura została ustalona na podstawie 23 lat pracy. Jest to emerytura przy obniżonym stażu, której wysokość nie jest objęta gwarancją wypłaty emerytury minimalnej.
Mogłoby zatem okazać się, że ZUS po obliczeniu emerytury proporcjonalnej na podstawie okresów polskich i irlandzkich ustali Panu wyższą kwotę emerytury niż dotychczasowa. Jeżeli zwróci się Pan o przyznanie takiej emerytury, w pierwszej kolejności ZUS ustali kwotę teoretyczną emerytury, jaka przysługiwałaby Panu z tytułu 25 lat, wraz z ewentualnym podwyższeniem do kwoty najniższej emerytury w związku z tym, że ten łączny okres wynosi 25 lat (staż ten gwarantuje w Polsce podwyższenie do najniższego świadczenia). Następnie powyższą kwotę pomnoży przez iloraz długości polskich okresów i sumy polskich i irlandzkich okresów, czyli w tym przypadku przez 23/25.
Tak ustalona kwota zostanie porównana przez ZUS z kwotą dotychczas wypłacanej emerytury, a następnie ZUS podejmie wypłatę świadczenia korzystniejszego dla Pana. Gdyby w wyniku nowego ustalenia emerytury jej wysokość była niższa niż wysokość świadczenia pobieranego dotychczas, będzie Panu wypłacane dotychczasowe świadczenie.
Może Pan również złożyć wniosek o emeryturę w irlandzkim odpowiedniku ZUS. Gdyby okazało się, że 2-letni okres ubezpieczenia w Irlandii nie pozwala w Pana przypadku na przyznanie irlandzkiej emerytury, to do celów ustalenia prawa do emerytury zostanie doliczony polski okres ubezpieczenia, a tak ustalona emerytura irlandzka będzie wypłacana w kwocie proporcjonalnej (2/25 kwoty przyznanej za 25 lat ubezpieczenia w Irlandii).
Wniosek o doliczenie przez ZUS okresów irlandzkich, jak również o ustalenie emerytury irlandzkiej, można zgłosić w instytucji ubezpieczeniowej państwa zamieszkania. Jeśli mieszka Pan w Krakowie, może Pan zgłosić odpowiedni wniosek do Oddziału ZUS w Krakowie. Pana sprawą zajmie się jednak wyznaczona jednostka ZUS, tj. Oddział Wojewódzki w Warszawie - Centralne Biuro Obsługi Umów Międzynarodowych.
ZUS ustali Panu prawo do polskiej emerytury, jak również prześle wniosek o świadczenie irlandzkie do właściwej instytucji emerytalnej w tym kraju. Nie musi Pan również starać się o zaświadczenie potwierdzające irlandzki okres ubezpieczenia. Potwierdzenia tych okresów instytucja irlandzka dokonuje standardowo, na wniosek ZUS, na specjalnym formularzu E-205 (tylko ten tryb potwierdzania okresów zagranicznych do celów ustalenia emerytury jest prawnie wiążący dla instytucji irlandzkiej oraz dla ZUS).
Podstawa prawna:
• art. 4, art. 45, art. 46 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (DzU UE L 71.149.2 ze zm.),
• art. 36 rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 z 21 marca 1973 r. w sprawie wykonania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (DzU UE L 72.74.1 ze zm.),
• art. 8, art. 18, art. 27, art. 28, art. 53 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.).
Andrzej Lewandowski
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych
Orzecznictwo uzupełniające:
• Artykuł 364 rozporządzenia 574/72 przewiduje, że wniosek o świadczenia jest adresowany do instytucji jednego państwa członkowskiego. Jest to samodzielna zasada proceduralna, którą stosuje się niezależnie od respektowania postanowień przewidzianych w art. 361-3 aw szczególności zdanie pierwsze art. 361, które stanowi, że pracownik migrujący kieruje swój wniosek o świadczenie do instytucji, która znajduje się najbliżej, to jest instytucji miejsca zamieszkania. W efekcie, wniosek jest adresowany do instytucji jednego państwa członkowskiego. Jednak data jego złożenia staje się datą odniesienia do podjęcia procedur związanych z ustaleniem wysokości świadczeń na mocy ustawodawstw wszystkich zainteresowanych instytucji. Z drugiej strony, art. 361 zdanie pierwsze rozporządzenia 574/72, skoro przewiduje dla pracownika migrującego obowiązek zwracania się z wnioskiem o świadczenie do instytucji miejsca zamieszkania, głosi tylko pomocniczą zasadę proceduralną w celu ułatwienia pracownikowi podejmowanych przez niego kroków (czynności), których niezachowanie nie mogłoby być przeszkodą w ustalaniu wysokości świadczeń, o których mowa w rozporządzeniu. (Orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 24 października 1996 r. w sprawie C 335/95 Piccard)