RADA
W zaświadczeniu za 2007 rok nie należy uwzględniać „trzynastki” wypłaconej w 2008 roku. Będą ją Państwo musieli wykazać dopiero w 2009 r., wystawiając zaświadczenie o przychodzie osiągniętym w 2008 r., ale tylko w wysokości proporcjonalnej do okresu, w którym pracownik miał prawo do emerytury. Jedynie w sytuacji, gdyby emerytura była zawieszona w okresie, za który przysługuje, „trzynastkę” należałoby wykazać w zaświadczeniu o przychodzie za 2007 r.
UZASADNIENIE
Na zawieszenie lub zmniejszenie emerytury bądź renty wpływa przede wszystkim ten przychód, który zgodnie z ustawą z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W przypadku pracowników jest to przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, w tym wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody czy ekwiwalenty za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Wszystkie te składniki pracodawca powinien uwzględnić wystawiając zaświadczenie o wysokości przychodu do celów rozliczenia emeryta/rencisty z ZUS.
W zaświadczeniu nie można uwzględniać przychodów, od których nie było obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdyż nie mają one wpływu na zawieszenie lub zmniejszenie emerytury bądź renty. Przychody te są wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (m.in. nagrody jubileuszowe, które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat, różnego rodzaju odprawy pieniężne i odszkodowania).
Wśród przychodów wymienionych we wspomnianym rozporządzeniu jako niepodlegające składkom na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie ma tzw. trzynastej pensji. Oznacza to, że podlega ona składkom i ZUS będzie ją brał pod uwagę rozliczając przychód osiągany przez emeryta.
Jednak przy wystawianiu zaświadczenia o zarobkach osiągniętych w 2007 r., które trzeba złożyć w ZUS do końca lutego br., należy uwzględniać tylko te składniki wynagrodzenia, które zostały wypłacone w ubiegłym roku. Przy ustalaniu, czy określony przychód wpływa na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń, obowiązuje bowiem zasada, zgodnie z którą przychód uważa się za osiągnięty w miesiącu (roku), w którym został wypłacony lub przedstawiony do wypłaty. Ponieważ „trzynastka” za 2007 r. została wypłacona w lutym 2008 r., nie będzie ona miała wpływu na rozliczenie przychodu za 2007 r., ale dopiero za 2008 r.
Ponadto przy rozliczaniu przychodu za 2008 r. pod uwagę będzie brana tylko część „trzynastki”, ponieważ ZUS nie uwzględnia przychodu uzyskanego z tytułu pracy wykonywanej przed ustaleniem prawa do emerytury lub renty bez względu na to, kiedy przychód ten został uzyskany. Przychód ten dotyczy tylko częściowo okresu, w którym Państwa pracownik był uprawniony do emerytury i tylko tę część ZUS będzie brał pod uwagę sprawdzając, czy osiąganie przychodu wpływało na zmniejszenie bądź zawieszenie emerytury. Jak wynika z pytania, Państwa pracownik uzyskał prawo do emerytury od 1 czerwca 2007 r., dlatego ZUS weźmie pod uwagę tylko 7/12 „trzynastki”.
Istnieje jeden wyjątek, gdy „trzynastkę” byłoby można zaliczyć do roku, za który przysługiwała. Dotyczy to sytuacji, gdy praca była wykonywana w okresie, w którym prawo do emerytury lub renty było zawieszone (na wniosek zainteresowanego, z powodu osiągania zbyt wysokich przychodów czy z powodu kontynuowania zatrudnienia u tego samego pracodawcy, co przed przejściem na emeryturę). Taki sposób zakwalifikowania przychodów może mieć miejsce tylko wtedy, gdy jest on korzystniejszy dla emeryta lub rencisty od rozliczenia na zasadach ogólnych.
Z pytania nie wynika, czy emerytura przysługująca pracownikowi w 2007 r. była wypłacana przez ZUS lub czy prawo do tego świadczenia było zawieszone. Jeśli emerytura była zawieszona, wówczas będzie możliwość zaliczenia odpowiedniej części „trzynastki” wypłaconej w lutym br. do przychodu za 2007 r., co powinni Państwo uwzględnić wystawiając zaświadczenie o wysokości tego przychodu. W ten sposób składnik ten nie będzie miał wpływu na zawieszenie lub zmniejszenie emerytury za 2008 r.
Podstawa prawna:
• art. 104, art. 127 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.),
• art. 18 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),
• § 1 ust. 5, § 5 rozporządzenia z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (DzU nr 58, poz. 290 ze zm.),
• § 1, § 2 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Dariusz Noszczak
ekspert w zakresie ubezpieczeń społecznych