W pierwszej kolejności z otrzymywanego świadczenia potrąca się składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczkę z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.
W dalszej kolejności dokonuje się potrąceń wymienionych w ustawie, przy czym istotny jest wymóg zachowania odpowiedniej kolejności potrąceń. Oznacza to, że niedopuszczalne jest dokonanie potrąceń należności z kategorii znajdującej się niżej przed całkowitym spłaceniem kategorii wyższej.
Zgodnie z tą zasadą potrąceniu podlegają:
w świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej, a następnie kwoty świadczenia lub świadczeń wypłaconych za okres, za który przysługuje prawo do wypłaty świadczenia wyższego lub wybranego przez zainteresowanego albo więcej niż jednego świadczenia, podlegające rozliczeniu przez zaliczenie na poczet tego świadczenia lub świadczeń,
• kwoty nienależnie pobranych emerytur, rent i innych świadczeń z tytułu:
- zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego za okres przed 1 stycznia 1999 r.,
- ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie,
- zaopatrzenia określonego w odrębnych przepisach,
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych,
• należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego,
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• kwoty nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych oraz świadczeń rodzinnych w razie braku możliwości potrącenia z wypłacanych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych oraz świadczeń rodzinnych, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie,
• kwoty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego,
• zasiłki wypłacone z tytułu pomocy społecznej, jeżeli przy wypłacie zastrzeżono ich potrącanie, oraz zasiłek stały lub zasiłek okresowy wypłacone na podstawie przepisów o pomocy społecznej za okres, za który przyznano emeryturę lub rentę,
• zasiłki i świadczenia wypłacone na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu za okres, za który przyznano prawo do emerytury lub renty.
Potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
• świadczenia alimentacyjne - do wysokości 60% świadczenia,
• należności egzekwowane w związku z odpłatnością za pobyt w domach pomocy społecznej, w zakładach opiekuńczo-wychowawczych, w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych - do wysokości 50% świadczenia,
• inne egzekwowane należności - do wysokości 25% świadczenia.
Wysokość części świadczenia podlegającego egzekucjom oraz wysokość potrąceń, a także wysokość części świadczenia podlegającego potrąceniom ustala się od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Katarzyna Wojciechowska