Od 1 stycznia 2013 roku obowiązują zmiany w przepisach emerytalnych. Najistotniejszą zmianą jest stopniowe podwyższanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do osiągnięcia poziomu 67 lat. Jednak podwyższenie wieku emerytalnego nie ma wpływu na uprawnienie osób pracujących w szczególnych warunkach do emerytury w obniżonym wieku.
Zasady nabywania prawa do takiej emerytury regulują przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Czym jest praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze?
Pracownicy zatrudnieni w szczególnych warunkach to pracownicy zatrudnieni w warunkach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających znacznej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.
Za pracowników w szczególnym charakterze uważa się m.in.: pracowników organów kontroli państwowej, żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji czy pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej.
Pełny wykaz prac w szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach, a także wiek wcześniejszego przejścia na emeryturę dla danej grupy zawodowej oraz długość wymaganego stażu pracy zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r.
Ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. mają prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Aby uzyskać uprawnienie do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, ubezpieczony, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do dnia 31 grudnia 2008 r. musi spełnić określone warunki:
- osiągnąć wiek emerytalny przewidziany w rozporządzeniu dla danej grupy zawodowej,
- posiadać i udowodnić wymagany okres zatrudnienia: 20 lat dla kobiet lub 25 lat dla mężczyzn, w tym w zależności od danej grupy zawodowej, 10 lub 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
Do okresu zatrudnienia wlicza się także okresy uznane za równorzędne.
Zobacz również: Wykaz prac w szczególnych warunkach
Ponadto ubezpieczony, który przystąpił do OFE, jest zobowiązany do złożenia za pośrednictwem ZUS wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE na dochody budżetu państwa.
Przykład
Ubezpieczona urodzona 1 października 1953 r., biorąc pod uwagę nowelizację przepisów, osiągnie wiek emerytalny w wieku 60 lat i 4 miesięcy, tj. 1 lutego 2014 r. Jednak do końca 2008 r. ukończyła 55 lat, osiągnęła 15 lat pracy w szczególnych warunkach i udowodniła 28-letni okres składkowy i nieskładkowy, w związku z tym w czerwcu 2013 r. zgłosiła wniosek do ZUS o przyznanie wcześniejszej emerytury. Ponieważ ubezpieczona spełniła określone warunki, ZUS przyznał świadczenie, bez względu na to, że ubezpieczona wiek emerytalny osiągnie 1 lutego 2014 r.
Dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. przewidziano dodatkową możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę. Mianowicie zgodnie z art. 184 ustawy emerytalnej osoba ubezpieczona nabywa prawo do wcześniejszej emerytury, jeżeli:
- na dzień wejścia w życie ustawy, tj. 1 stycznia 1999 r. osiągnęła odpowiedni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (10 lub 15 lat), a ponadto udowodniła odpowiedni okres składkowy i nieskładkowy (20 lat dla kobiet, 25 lat dla mężczyzn),
- osiągnęła obniżony wiek emerytalny określony w wyżej wymienionym rozporządzeniu (ale nie musi go osiągnąć do dnia 31 grudnia 2008 r.),
- w przypadku przystąpienia do OFE złożyła wniosek o przekazanie środków.
Zobacz także: Podjęcie pracy zarobkowej przez emeryta
PRZYKŁAD
Mężczyzna urodzony 1 października 1953 r. na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 21 lat pracy i 5 okresów nieskładkowych, w tym 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Wiek emerytalny przewidziany dla jego grupy zawodowej osiągnął w październiku 2013 r. (60 lat) i złożył wniosek do ZUS o przyznanie wcześniejszej emerytury. ZUS przyznał świadczenie.
Istotną kwestią wartą omówienia w tym miejscu jest możliwość wykonywania pracy na podstawie dotychczasowego stosunku pracy przez osobę uprawnioną do wcześniejszej emerytury. Kontynuowanie przez emeryta dotychczasowego stosunku pracy nie stoi na przeszkodzie uzyskaniu prawa do emerytury w obniżonym wieku, jednak jej wypłata zostanie zawieszona. Bowiem zgodnie z art. 103a ustawy emerytalnej prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu, jeżeli emeryt po uzyskaniu prawa do emerytury kontynuuje wykonywanie pracy bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą.
Ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r.
Ubezpieczony, który wykonywał pracę w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze, a urodził się przed 1 stycznia 1949 r. również ma prawo do wcześniejszej emerytury. Podstawową różnicą w stosunku do osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. jest to, że ustawodawca nie przewiduje dla tych osób daty granicznej do spełnienia wymaganych warunków: osiągnięcie wieku emerytalnego przewidzianego dla danej grupy zawodowej, udowodnienie wymaganego okresu zatrudnienia, w tym lat pracy w szczególnych warunkach.
Zadaj pytanie: Forum Kadry