Rząd podał informacje o wysokości (prognozowanej) wypłat z renty wdowiej. 300,00 zł (pierwsze 18 miesięcy). 600,00 zł (wartość docelowa). Podwyżka wskaźnika 25% do 50% najwcześniej w 2028 r. Kwoty 300,00 zł i 600,00 zł, to miesięczny dodatek dla wdowy albo wdowca według wartości średnich. Rząd nie wyklucza wypłat dużo wyższych (np. 1500,00 zł dodatku miesięcznie).
- Jakie są problemy z nową renta wdowią?
- Dla kogo renta wdowia?
- Min. S. Gajewski: w rencie wdowiej 300 zł, 600 zł i 1500 zł. Podwyżka wskaźnika 25% do 50% (ewentualnie) w 2028 r.
- Czy będzie podwyżka renty wdowiej? Kiedy?
- Współwłasność małżeńska w orzecznictwie
- Wspólność majątkowa a wspólność małżeńska w rencie wdowiej
- Renta wdowia, wspólność małżeńska - przykładowe rozstrzygnięcie SN
Rząd podał następujące informacje o rencie wdowiej:
Informacja 1) około 300 zł dodatku do emerytury wdowy (wdowca) w okresie 1 lipca 2025 r. - 31 grudnia 2026 r.
Informacja 2) około 600 zł dodatku do emerytury wdowy (wdowca) w okresie od 1 stycznia 2027 r. do: (na stałe)
Informacja 3) w 2029 r. decyzja o podwyżce niekorzystnego dziś wskaźnika 25% do wartości wyższej (rząd nie deklaruje, że będzie to 50% jak w pierwszej wersji ustawy o rencie wdowiej. Może to być np. 30%
Informacja 4) Rząd przewiduje, że w okresie od 1 stycznia 2027 r. część osób może otrzymywać do swojej emerytury nawet 1500 zł.
Informacje przekazał wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Sebastian Gajewski. Szczegóły poniżej:
Jakie są problemy z nową renta wdowią?
Pierwszy kłopot w nowych przepisach o rencie wdowiej, to wymóg (dla otrzymania świadczenia), aby wdowiec stracił żonę w wieku 60 lat (i więcej). Rentę wdowią otrzyma wdowa, która miała 55 lat (i więcej), gdy zmarł jej mąż. Niezrozumiała jest różnica 5 lat między wdowcem a wdową - ma ona charakter dyskryminacyjny. Podobnie jak wiek emerytalny 65 lat i 55 lat, do którego wymóg ten nawiązuje.
Drugi kłopot, to wspólność małżeńska jako przesłanka otrzymania renty wdowiej. Do tego problemu odniósł się wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Sebastian Gajewski w pkt 5 poniższych informacji:
Punkt 1) "Z rentą wdowią ruszamy od 1 stycznia 2025 r. Wtedy będzie można składać wnioski, a wypłaty nastąpią po pierwszym półroczu, czyli od 1 lipca 2025 r. będzie można zobaczyć na swoim koncie więcej pieniędzy".
Dla kogo renta wdowia?
Punkt 2) Aby otrzymać rentę wdowią będzie trzeba spełnić określone warunki. Jednym z nich jest osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego (w przypadku kobiet 60 lat, a mężczyzn 65 lat).
Punkt 3) "Renta wdowia, jak sama nazwa wskazuje, jest przeznaczona dla wdów i wdowców. Czy dla wszystkich wdów i wdowców? Nie. Po pierwsze, są to wyłącznie osoby, które są uprawnione z jednej strony do renty rodzinnej po zmarłym małżonku, a po drugie - są uprawnione do własnego świadczenia emerytalno-rentowego, a więc przede wszystkim do emerytury"
Punkt 4) do renty wdowiej będą także uprawnione osoby, które owdowiały nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego i pozostawały we wspólności małżeńskiej ze zmarłym małżonkiem.
Więcej o tym warunku w artykułach (są przykłady): Propozycja lat składkowych w rencie wdowiej. Wdowiec i wdowa bez limitu 60 lat i 55 lat? (tu o innej konstrukcji renty wdowiej niż przyjęta przez rząd i Sejm - postulują ją internauci)
Punkt 5) "Tu chcę od razu uspokoić. Wspólność małżeńska nie oznacza, że osoby te muszą mieć ustrój majątkowy w postaci wspólności majątkowej małżeńskiej. Chodzi tutaj o pozostawanie w faktycznym pożyciu, chodzi o istnienie więzi ekonomicznej między małżonkami przed śmiercią jednego z nich".
Są małżeństwa, które z różnych powodów żyją od wielu lat oddzielnie. "Są osoby, wobec których np. sąd orzekł separację i w ich przypadku nie ma już więzi ekonomicznej. Są także osoby, które pozostają w związku małżeńskim, chociaż już od kilkudziesięciu czy kilkunastu lat żyją w rozłączeniu, bo np. małżonek mieszka w jakimś odległym kraju, np. w Stanach Zjednoczonych".
Punkt 6) W przypadku takich osób nie będzie mowy o pogorszeniu się sytuacji ekonomicznej. "A my chcemy pomóc tym, dla których śmierć małżonka to nie tylko dramat osobisty, ale także wielka trudność ekonomiczna. Kiedy tworzymy razem z małżonkiem wspólne gospodarstwo domowe, to jego śmierć przecież nie powoduje, że rachunki dzielą się przez dwa. (...) I właśnie takim osobom chcemy pomóc tym projektem".
Punkt 7) Zgodnie z ustawą drugie świadczenie będzie wypłacane od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. w wysokości 15 proc., a od 1 stycznia 2027 r. w wysokości 25 proc. Limit sumy obu świadczeń ustalono na trzykrotność minimalnej emerytury.
Min. S. Gajewski: w rencie wdowiej 300 zł, 600 zł i 1500 zł. Podwyżka wskaźnika 25% do 50% (ewentualnie) w 2028 r.
Punkt 8) Pytanie do wiceministra: "Ile to jest 15 proc., ile to jest 25 proc. tego drugiego świadczenia?
Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Sebastian Gajewski odpowiada: "To zależy od jego wysokości. Mamy szacunkowe dane, które mówią, że w tym pierwszym okresie, kiedy będzie to 15 proc. to ta zmiana w sytuacji ekonomicznej emeryta, emerytki, wdowy, wdowca, będzie wynosić trzysta kilkadziesiąt złotych. (...) Wtedy, kiedy będzie to 25 proc., to nasze prognozy wskazują, że średnio będzie to ponad 600 złotych".
Dla jednej osoby 25 proc. to będzie np. 500 zł, a dla innej osoby - może być to 1 tys. zł czy nawet 1,5 tys. zł.
Czy będzie podwyżka renty wdowiej? Kiedy?
Wiceszef MRPiPS zapowiedział, że w 2028 r. Rada Ministrów - zgodnie z ustawą - będzie musiała się zastanowić, "czy możliwe jest podwyższenie tego wskaźnika z 25 proc. do wyższej kwoty".
"Czy to będzie 30 proc., czy 35 proc., czy 50 proc., to zobaczymy".
Minister wyjaśnił problem współwłasności małżeńskiej. Poniżej kilka dodatkowych informacji o nim z wyroków sądowych.
Współwłasność małżeńska w orzecznictwie
Mąż i żona mieszkali osobno. Nie wzięli rozwodu. Mąż zmarł. Są spełnione wszystkie warunki dla otrzymania przez wdowę dla otrzymania renty wdowiej. Z jednym wyjątkiem - nie było między nimi wspólności małżeńskiej (to pojęcie z przepisów emerytalnych). Nie mieszkali ze sobą, nie łączyły ich żadne więzi emocjonalne i ekonomiczne. Mieli co prawda ślub i formalną wspólność ustawową (pojęcie z kodeksu rodzinnego). To za mało dla renty wdowiej.
Wspólność majątkowa a wspólność małżeńska w rencie wdowiej
Wspólność ustawowa – wynika z art. 31 § 1 kodeksu rodzinnego. Przepis stanowi, że z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Jest to proste kryterium nie wymagające sprawdzania faktycznego zamieszkiwania dwójki ludzi ze sobą albo wyjaśnienia dlaczego nie mieszkali razem. Jest akt zawarcia małżeństwa, sprawdzenia jaki ustrój majątkowy wybrali i czy był (ewentualnie) rozwód.
Podkreślamy - w rencie wdowieje nie ma tej wersji wspólności. Jest wspólność małżeńska
Wspólność małżeńska – pojęcie definiowane przez sądy. Wynika z ich orzeczeń, że jest to wspólność, która polega na wspólnym zamieszkiwaniu i prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego, wspólnym pożyciu. Oznacza to, że wdowa powinna być przygotowana na poinformowanie ZUS, że w dniu śmierci męża mieszkała razem z nim i poinformowanie, co potwierdza ten fakt.
Renta wdowia, wspólność małżeńska - przykładowe rozstrzygnięcie SN
Poniżej SN i fragment uzasadnienia postanowienia z 17 października 2023 r. (USK 148/23)
„Faktycznie oddzielne zamieszkiwanie nie przeczy przyjęciu, że między małżonkami istniała wspólność małżeńska, lecz istotnym pozostaje jaka przyczyna wywołała odrębne miejsce pobytu. W wyroku z dnia 18 lipca 2018 r. (III UK 104/17, Legalis nr 1805821) Sąd Najwyższy podniósł dalej, że okoliczności dotyczące istnienia albo nieistnienia rzeczywistej "wspólności małżeńskiej" muszą być badane z uwzględnieniem uczuciowej motywacji zachowań małżonków. Jeżeli jeden z nich mieszka oddzielnie, lecz do dnia śmierci realizuje powinność pomocy finansowej na rzecz drugiego, z troski o potrzeby i wykazuje poszanowanie przynajmniej majątkowych obowiązków małżeńskich, pozostaje we wspólności z małżonkiem, którego opuścił.”