Pracujesz w UE? Możesz zwiększyć swoją emeryturę. Funkcjonuje w ramach III filaru emerytalnego, czyli w ramach dobrowolnego oszczędzania na przyszłość, oprócz PPK, PPE, IKE i IGZE również taki produkt jak: ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny (dalej: OIPE). Prezydent w dniu 21 sierpnia 2023 r. podpisał ustawę z dnia 7 lipca 2023 r. o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (dalej: ustawa).
- Prawo polskie musiało być dostosowane do prawa UE
- Unijne OIPE podobne do polskiego IKE
- Czego dotyczy ustawa?
- Czym jest OIPE?
- Podmioty odpowiedzialne za realizację OIPE
- Rejestracja OIPE
- Jak oszczędzać w ramach OIPE? Różne możliwości
- Kto sprawuje nadzór nad OIPE?
- Kiedy wchodzi w życie ustawa?
Prawo polskie musiało być dostosowane do prawa UE
W Polsce konieczne stało się dostosowanie prawa polskiego do prawa UE.
W UE obowiązuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego, czyli OIPE (dalej: rozporządzenie).
Doszło do stworzenia nowego ogólnoeuropejskiego produktu zabezpieczenia emerytalnego w ramach III filaru emerytalnego, ale na szczeblu unijnym.
Unijne OIPE podobne do polskiego IKE
W Polsce w obecnie obowiązującym stanie prawnym za zbliżony produkt do OIPE można uznać IKE funkcjonujące w III filarze emerytalnym, stąd w niniejszym projekcie wzorowano się na już istniejących, dobrych oraz sprawdzonych rozwiązaniach w tym zakresie. OIPE mają stanowić uzupełnienie systemu obecnych państwowych, pracowniczych lub indywidualnych emerytur krajowych, ale nie zastępują, ani nie harmonizują systemu krajowych emerytur indywidualnych.
Czego dotyczy ustawa?
- zasady gromadzenia oszczędności na kontach ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego, zwanego dalej „OIPE”;
- warunki dokonywania wpłat na subkonta OIPE;
- warunki dokonywania wypłat, wypłat transferowych oraz zwrot.
Czym jest OIPE?
Ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny” lub „OIPE” oznacza długoterminowy indywidualny produkt emerytalny o charakterze oszczędnościowym, który jest:
- oferowany przez przedsiębiorstwo finansowe kwalifikujące się zgodnie z art. 6 ust. 1 w ramach umowy dotyczącej OIPE;
- nabywany przez oszczędzającego w ramach OIPE lub przez niezależne stowarzyszenie oszczędzających w ramach OIPE w imieniu swoich członków z myślą o emeryturze;
- który nie przewiduje żadnej możliwości lub ściśle ograniczoną możliwość przedterminowego umorzenia i jest zarejestrowany zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.
Oszczędzający w ramach OIPE oznacza osobę fizyczną, która zawarła umowę dotyczącą OIPE z dostawcą OIPE.
Na koncie OIPE będzie mógł gromadzić oszczędności wyłącznie jeden oszczędzający. Osoba fizyczna z chwilą założenia subkonta OIPE będzie składać dostawcy oświadczenie, że nie gromadzi oszczędności na subkoncie OIPE prowadzonym przez innego dostawcę. Prawo do wpłat na subkonto OIPE przysługiwać będzie osobie fizycznej, która ukończyła 15 lat. Osoba fizyczna, która nabyła uprawnienia emerytalne i ma ukończony 55. rok życia, nie będzie mogła zawrzeć umowy o prowadzenie OIPE.
Podmioty odpowiedzialne za realizację OIPE
OIPE mogą być oferowane przez wiele różnych instytucji finansowych, w tym przez zakłady ubezpieczeń, podmioty zarządzające aktywami, banki, niektóre firmy inwestycyjne i niektóre instytucje pracowniczych programów emerytalnych.
Rejestracja OIPE
Dostawcy, którzy zamierzają oferować OIPE, muszą dokonać jego rejestracji. Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych rejestruje nowe OIPE w centralnym rejestrze na podstawie decyzji podjętej przez właściwe organy krajowe. Po zarejestrowaniu produktu może on być oferowany i dystrybuowany w całej UE.
Jak oszczędzać w ramach OIPE? Różne możliwości
Istnieją różne możliwości oszczędzania w ramach OIPE:
- Dostawcy OIPE mogą oferować maksymalnie sześć wariantów inwestycyjnych, w tym domyślny wariant inwestycyjny, czyli tak zwany podstawowy OIPE. Wszystkie warianty inwestycyjne są zaprojektowane przez dostawców OIPE z uwzględnieniem gwarancji lub techniki ograniczania ryzyka, które zapewniają oszczędzającym w ramach OIPE wystarczający poziom ochrony.
- W przypadku podstawowego OIPE dostawcy OIPE zapewniają ochronę kapitału oszczędzających w ramach OIPE albo w oparciu o gwarancję, albo o techniki ograniczania ryzyka zgodne z celem polegającym na umożliwieniu oszczędzającemu w ramach OIPE odzyskania kapitału. Koszty i opłaty związane z podstawowym OIPE nie mogą przekraczać 1 % zgromadzonego kapitału rocznie.
- Oszczędzający w ramach OIPE mają prawo do regularnej zmiany wariantu inwestycyjnego w celu dostosowania swojej strategii inwestycyjnej. Zmiana wariantu inwestycyjnego jest dokonywania nieodpłatnie. Można jej dokonać po upływie co najmniej pięciu lat od zawarcia umowy dotyczącej OIPE, a w przypadku kolejnych zmian po upływie pięciu lat od ostatniej zmiany wariantu inwestycyjnego. Dostawcy OIPE mogą zezwolić oszczędzającym w ramach OIPE na częstsze zmiany wariantu inwestycyjnego.
Kto sprawuje nadzór nad OIPE?
Przestrzeganie przepisów rozporządzenia w sprawie OIPE jest nadzorowane przez organy krajowe właściwe dla dostawców i dystrybutorów OIPE.
Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych przysługują natomiast uprawnienia do interwencji w sprawie produktu, dzięki którym może on podejmować na szczeblu całej UE skuteczne działania w razie poważnej obawy co do ochrony oszczędzających w ramach OIPE lub zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania i integralności rynków finansowych lub stabilności całego systemu finansowego lub jego części w UE, jeżeli właściwe organy krajowe nie podjęły kroków przeciwdziałających zagrożeniu w dostatecznym stopniu.
Kiedy wchodzi w życie ustawa?
Ustawa nowelizuje również inne ustawy. Zmiany w tych ustawach mają zasadniczo charakter wynikowy i dostosowawczy. Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem wskazanych regulacji wchodzących w życie w innym terminie.