Emerytury pomostowe - duże zmiany od 1 września 2024!

Prezydent RP w dniu 16 sierpnia 2023 r. podpisał ustawę zmieniającą. Prezydent podkreślał:

Autopromocja

Ustawa o emeryturach pomostowych przywraca sprawiedliwość. Dzięki niej osoby, które rozpoczęły pracę po 1. stycznia 1999 roku w warunkach szkodliwych dla zdrowia, szczególnie uciążliwych, w warunkach szczególnego obciążenia fizycznego albo psychofizycznego, wykonywały pracę w takich zawodach jak chociażby górnik, hutnik, rybak czy sprawując opiekę w domu opieki społecznej nad osobami dotkniętymi chorobą psychiczną, czy też ratownik medyczny – czy inne zawody, ale o takich właśnie cechach – mają określony staż pracy i ukończyły: kobieta 55 lat, mężczyzna 60 – będą mogły przejść na emeryturę pomostową.

Zmieniona została ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 164, dalej: ustawa) jak i ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm); ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647); ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207).

Zmiany dotyczą:

uchylenia wygaszającego charakteru emerytur pomostowych;
wprowadzenia szczególnej regulacji dotyczącej zabezpieczenia w sprawach z zakresu prawa pracy, w których pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia dochodzi roszczenia o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy;
podwyższenia rocznego limitu odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych w roku podatkowym;
rozszerzenie katalogu składników wynagrodzenia, które nie są uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika porównywanego z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę, o dodatek za szczególne warunki pracy przysługujący pracownikowi z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia, pracy związanej z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym lub pracy szczególnie niebezpiecznej, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym.

Czym jest emerytura pomostowa?

Emerytura pomostowa ma charakter szczególnego świadczenia pieniężnego przysługującego osobom wykonującym pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Ustawa określa rodzaje prac w szczególnych warunkach i prac o szczególnym charakterze, których wykonywanie uprawnia do emerytury pomostowej.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Prace w szczególnych warunkach

Prace w szczególnych warunkach uprawniające do uzyskania emerytury pomostowej to prace:

związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia,
wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku

Wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Aby móc otrzymać emeryturę pomostową należało pracować w pełnym wymiarze czasu pracy.

Autopromocja

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej

Do 20 maja 2024 r.

Sprawdź

Czynniki ryzyka - w jakich pracach?

Czynniki ryzyka są związane z następującymi rodzajami prac:

w szczególnych warunkach determinowanych siłami natury: prace pod ziemią, prace na wodzie, prace pod wodą, prace w powietrzu;
w szczególnych warunkach determinowanych procesami technologicznymi: np. prace w warunkach gorącego mikroklimatu - prace wykonywane w pomieszczeniach, w których wartość wskaźnika obciążenia termicznego WBGT wynosi 28°C i powyżej, przy wartości tempa metabolizmu pracownika powyżej 130 W/m²; prace w warunkach zimnego mikroklimatu - prace wykonywane w pomieszczeniach o temperaturze powietrza poniżej 0°C; bardzo ciężkie prace fizyczne; ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym z konieczności pracy w wymuszonej, niezmiennej pozycji ciała.

Odpowiedzialność i sprawność psychofizyczna

Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Ile wynosi emerytura pomostowa w 2023 ?

Od 1 marca 2023 r. kwota najniższej emerytury pomostowej, analogicznie jak w latach poprzednich, jest równa kwocie najniższej emerytury i wynosi obecnie 1 588,44 zł.

Kto ma prawo do emerytury pomostowej?

Prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem przepisów ustawy, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;
2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;
3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;
6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy.

Minister Rodziny i Polityki Społecznej o emeryturach pomostowych

W zawartym porozumieniu Rządu z NSZZ „Solidarność” strony postanowiły m. in., że zostanie uchylony przepis o wygasającym charakterze tych świadczeń. Oznacza to, że prawo do emerytury pomostowej uzyska znacznie większa grupa osób. Prawo to bowiem będzie przysługiwać wszystkim pracownikom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy wykonują prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a nie tylko tym, którzy wykonywali ją przed 1 stycznia 1999 r. (…) Uchylenie wygasającego charakteru emerytur pomostowych, z powodu możliwości uzyskania prawa do emerytury pomostowej przez młodszych pracowników, może przyczynić się do większej atrakcyjności wykonywania prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze – tak wskazywała Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg.

Kiedy wchodzą w życie zmiany?

Generalnie zmiany w ustawie wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2024 r., jednak z wyjątkiem:

Autopromocja

Kodeks pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

1) art. 2 i 6 ustawy zmieniającej, które wchodzą w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia;

2) art. 8–11 ustawy zmieniającej, które wchodzą w życie z dniem 1 września 2023 r.

Autopromocja

ZFŚS
Zasady tworzenia i prowadzenia

Sprawdź

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 164)

Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (jeszcze brak Dz.U.)