Emerytura pomostowa - jakie zmiany w 2022 roku?
Na stronie Prezydenta RP pojawiła się informacja w sprawie ustawy z dnia 9 marca 2022 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw. Prezydent podpisał ustawę dnia 5 kwietnia 2022 roku.
Emerytura pomostowa - wniosek przed rozwiązaniem stosunku pracy
Celem ustawy z dnia 9 marca 2022 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw jest wprowadzenie zmian uelastyczniających warunki nabycia prawa do emerytury pomostowej. Główna zmiana do ustawy o emeryturach pomostowych dotyczy przyznawania emerytury pomostowej osobom, które złożą wniosek o jej przyznanie, nie rozwiązawszy stosunku pracy, a spełniają jednocześnie pozostałe warunki wymagane do uzyskania tego świadczenia. W związku z tym w ustawie wykreślono jeden z warunków nabycia prawa do emerytury pomostowej (art. 4 pkt 7 ustawy o emeryturach pomostowych), tj. niepozostawanie przez ubezpieczonego w stosunku pracy.
Emerytura pomostowa a przychód - zawieszenie prawa
Ponadto wprowadzono zmianę, na podstawie której w postępowaniu o przyznanie emerytury pomostowej będzie stosowany również art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym „prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego”. Wskutek takiego rozwiązania osobie, która wystąpi o ustalenie prawa do emerytury pomostowej przed rozwiązaniem stosunku pracy, a spełni pozostałe warunki ustalenia tego prawa, organ rentowy wyda decyzję o przyznaniu emerytury pomostowej. Emerytura taka jednak nie będzie wypłacana, gdyż prawo do emerytury pomostowej przysługujące takiej osobie ulegnie zawieszeniu. W wyniku zmian zawartych w ustawie wyeliminowano po stronie ubezpieczonego ryzyko utraty źródła dochodu, gdy brak jest podstaw do przyznania emerytury pomostowej – bowiem praktyka stosowania ustawy pokazuje często trudności w zweryfikowaniu posiadanej dokumentacji np. wynikające z niepotwierdzenia okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Kontrola decyzji organu rentowego
W ustawie ulegnie również rozszerzeniu zakres kontroli decyzji organu rentowego co do spełniania pozostałych (poza niepozostawaniem w stosunku pracy) warunków ustawowych nabycia prawa do emerytury pomostowej dokonywanej w sądowym postępowaniu odwoławczym.
Kontrola ewidencji pracy w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze
Ustawa dokonuje ponadto zmian w zakresie kontroli ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Więcej obowiązków i uprawnień Inspekcji Pracy
W ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy ustawa wprowadza zmiany, na podstawie których poszerzono zadania Inspekcji o kontrolę wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, oraz kontrolę ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 41 ust. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Ponadto właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy uzyskają uprawnienie do nakazania pracodawcy:
- umieszczenia stanowiska pracy, na którym są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w wykazie stanowisk pracy, o którym mowa w art. 41 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, wykreślenia go z wykazu oraz sporządzenia korekty wpisu dokonanego w tym wykazie;
- umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, wykreślenia go z ewidencji oraz sporządzenia korekty wpisu dokonanego w tej ewidencji.
Dofinansowanie projektów dotyczących utrzymania zdolności do pracy zatrudnionych
Zmiany do ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych dotyczą wysokości dofinansowania projektów dotyczących działań skierowanych na utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej zatrudnionych, prowadzonych przez płatników składek. Zgodnie z ustawą wysokość dofinansowania projektu będzie wynosiła 80% szacowanej wartości projektu, jednak nie więcej niż maksymalna dopuszczalna kwota dofinansowania określona w regulaminie konkursu.
Ustawa o emeryturach pomostowych - od kiedy zmiany?
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1 pkt 5 i art. 4 (dot. zakresu i trybu kontroli kwalifikowania prac jako prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze), które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.