ZUS może wyliczyć pracownicy emeryturę według nowych zasad albo według mieszanego sposobu. Jeżeli pracownica nie wie, który z wariantów jest dla niej korzystniejszy, we wniosku o emeryturę powinna w części II pkt 5 postawić „X” w miejscu, gdzie jest sformułowanie: „na podstawie przedłożonych dokumentów proszę o wybranie najkorzystniejszego wariantu”. W tym przypadku ZUS wyliczy wszystkie możliwe warianty związane z ustaleniem podstawy wymiaru emerytury i będzie wypłacał emeryturę w najkorzystniejszej wysokości.
UZASADNIENIE
Pracownica w 2010 r. kończy 60 lat, dlatego ma prawo do emerytury przyznanej na nowych zasadach. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE), a więc ZUS obliczy emeryturę w dwóch wariantach, tj. według nowych zasad i według mieszanego sposobu (czyli w 30% według nowych i w 70% według dotychczasowych zasad). W zależności od tego, który wariant jest bardziej korzystny, ZUS będzie wypłacał emeryturę ustaloną w korzystniejszej wysokości.
Emertura liczona według nowych zasad stanowi równowartość kwoty ustalonej w wyniku podzielenia sumy zgromadzonych i zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi osoby przechodzącej na emeryturę. Natomiast licząc emeryturę według mieszanego sposobu, wysokość emerytury – w części obliczanej według dotychczasowych zasad – jest uzależniona od:
- tzw. części socjalnej wynoszącej 24% kwoty bazowej oraz
- części uzależnionej od podstawy wymiaru i okresów ubezpieczenia (liczonej po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych i po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych).
WAŻNE!
Przy obliczaniu emerytury według mieszanego sposobu na wysokość emerytury w części obliczanej według dotychczasowych zasad ma wpływ m.in. kwota bazowa.
Osobom ubezpieczonym, które są uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy, ZUS do ustalenia podstawy wymiaru emerytury obliczanej według mieszanego sposobu, w części liczonej według dotychczasowych zasad przyjmuje:
- odpowiednio zwaloryzowaną podstawę wymiaru renty albo
- zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, albo
- zarobki z 20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu, poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o emeryturę.
Na wysokość tej części emerytury ma wpływ kwota bazowa (zarówno na część socjalną emerytury, jak też na podstawę wymiaru emerytury).
ZUS ustalając prawo do emerytury pracownicy w części obliczonej według starych zasad może postąpić na 2 sposoby.
Pierwszy sposób. Jeżeli do ustalenia podstawy wymiaru emerytury ZUS przyjmie podstawę wymiaru renty, to emerytura zostanie obliczona od tej samej kwoty bazowej, która była przyjęta do obliczenia podstawy wymiaru renty. Od tej kwoty bazowej ZUS wyliczy zarówno część socjalną emerytury, jak i część uzależnioną od podstawy wymiaru i udowodnionych okresów ubezpieczenia. ZUS zwaloryzuje wysokość emerytury obliczonej na podstawie kwoty bazowej przyjętej do wyliczenia wysokości renty oraz podstawę wymiaru emerytury. Waloryzacja obejmie obliczoną kwotę emerytury z uwzględnieniem wszystkich terminów waloryzacji, jakie miały miejsce od dnia, od którego obowiązuje zastosowana kwota bazowa do dnia nabycia uprawnień, do emerytury.
Drugi sposób. Jeżeli ZUS do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjmie podstawę wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy, a świadczeniobiorca po przyznaniu renty podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przez co najmniej 30 miesięcy (nie ma tu znaczenia, w jakim wymiarze czasu pracy), to część socjalna emerytury będzie obliczona od kwoty bazowej, która obowiązywała w dacie nabycia uprawnień do emerytury.
WAŻNE!
Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury ZUS może przyjąć podstawę wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli w dniu składania wniosku o emeryturę lub powstania prawa do emerytury wnioskodawca jest uprawniony do renty.
Do obliczenia emerytury według mieszanego sposobu – w części obliczanej według dotychczasowych zasad (zarówno w części socjalnej, jak i w podstawie wymiaru emerytury) ZUS uwzględni kwotę bazową obowiązującą w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę, ale pod warunkiem, że do obliczenia podstawy wymiaru zostaną przyjęte zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku lub z 20 lat dowolnie wybranych z całego okresu ubezpieczenia społecznego przypadającego przed rokiem zgłoszenia wniosku o emeryturę.
Podstawa prawna
- art. 15, art. 21 ust. 1, art. 26, art. 53, art. 183 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227).