Instytucja renty rodzinnej została uregulowana w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Warunki
Aby otrzymać rentę rodzinną, należy spełnić określone warunki. Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby zmarłej, która w chwili śmierci:
- miała ustalone prawo do emerytury, w tym emerytury pomostowej,
- prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Jeżeli osoba zmarła nie miała ona ustalonego prawa do tych świadczeń, to wystarczy, że spełniała warunki do ich przyznania.
Do renty rodzinnej uprawniona jest również rodzina tej osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takiej sytuacji uznaje się, że spełniła warunki konieczne do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.
Polecamy: Pracownicze plany kapitałowe. Nowe obowiązki pracodawców i płatników
Wysokość
W przypadku jednej osoby renta wypłacana jest w wysokości 85 proc. świadczenia, jakie pobierał zmarły. Jeśli są to dwie osoby, to 90 proc. świadczenia, a przy trzech osobach – 95 proc. świadczenia. Wówczas renta jest proporcjonalnie dzielona pomiędzy te osoby.
W związku z waloryzacją emerytur i rent od 1 marca 2019 r., najniższa renta rodzinna wyniesie 1100 zł brutto (obecnie 1029,80 zł brutto).
Kto otrzyma rentę
Ustawa wyraźnie też wskazuje, którzy członkowie rodziny zmarłego mogą liczyć na rentę. To przede wszystkim:
- dzieci własne,
- dzieci małżonka albo dzieci przysposobione do ukończenia 16 roku życia,
- małżonek (wdowa lub wdowiec) oraz
- rodzice.
Jeśli dziecko uczy się w szkole, wtedy to prawo przysługuje do ukończenia 25 roku życia, przy czym jeśli 25 lat kończy na ostatnim roku nauki, to okres pobierania renty rodzinnej wydłuża się do zakończenia nauki.
Prawo do renty rodzinnej wdowy
W przypadku małżonków (wdowy lub wdowca) warunek uzyskania prawa do renty rodzinnej podlega pewnym obostrzeniom. Otóż w chwili śmierci męża/żony, wdowa lub wdowiec musi mieć ukończone 50 lat lub być niezdolna do pracy. W przypadku niespełnienia tego warunku, wdowa/wdowiec musi wychowywać co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty, które nie ukończyły 16 lat.
Prawo do renty rodzinnej nabędzie również wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób w/wym.
Prawo do renty rodzinnej przysługuje również małżonce i małżonkowi rozwiedzionemu, o ile ma ustalone prawo do alimentów określone w wyroku sądu lub w ugodzie sądowej.
Czy osoba pobierająca rentę rodzinną może pracować
Osoby uprawnione do renty rodzinnej mogą podejmować działalność zarobkową i osiągać w związku z jej wykonywaniem określone przychody. Jeśli wysokość zarobków nie przekroczy 70 proc. przeciętnego krajowego wynagrodzenia, świadczenie nie zostanie pomniejszone. W przypadku zarobków wyższych niż 70 proc., ale nie wyższych niż 130 proc., renta rodzinna dla jednej osoby ulegnie zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia. Jeśli dana osoba zarabia więcej niż 130 proc. średniego wynagrodzenia, renta ulega zawieszeniu.
Jak się ubiegać
W celu otrzymania renty rodzinnej, należy złożyć w oddziale ZUS wniosek ERR. Wniosek dostępny jest w każdym oddziale ZUS, a także na stronie internetowej tej instytucji.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.