Umowa o dzieło, zawarta z własnym pracownikiem, rodzi obowiązek wszystkich ubezpieczeń, którym pracownik ten podlega ze stosunku pracy – a zatem obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, wypadkowego i chorobowego oraz obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Jednakże umowa o dzieło zawarta z własnym pracownikiem, który przebywa na urlopie bezpłatnym, jest pod względem obowiązku ubezpieczeniowego traktowana jak umowa zawarta z „zewnętrzną”, niezatrudnioną w firmie osobą. Taka umowa w ogóle nie rodzi obowiązku ubezpieczeniowego i zleceniobiorca z jej tytułu nie podlega zgłoszeniu do ZUS.
W przedstawionym przez Czytelnika przypadku umowa o dzieło w okresie od 1 do 31 grudnia 2010 r. nie stanowiła tytułu do ubezpieczeń – pracownik w tym okresie przebywał na urlopie bezpłatnym i umowa o dzieło z nim zawarta powinna być traktowana tak, jakby była zawarta z osobą niezatrudnioną w firmie. Natomiast w okresie od 1 do 15 stycznia 2011 r., kiedy pracownik podjął swoje zwykłe obowiązki wynikające ze stosunku pracy, umowa o dzieło stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, jak każda tego rodzaju umowa zawarta z własnym pracownikiem.
Pracodawca nie musi dokonywać dodatkowego zgłoszenia osoby realizującej umowę o dzieło. Wystarczy, że w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA za luty 2011 r. wykaże tego ubezpieczonego z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 x x, a przychód z tytułu wykonywania umowy o dzieło zsumuje z przychodem ze stosunku pracy i wykaże łącznie jako podstawę wymiaru składek w jednym bloku raportu. Oczywiście od tak ustalonego przychodu należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz FGŚP, tak jak za każdego innego pracownika.
Płatnik musi jednak pamiętać, że przy sumowaniu wynagrodzenia z umowy o dzieło należy uwzględnić tylko tę część wynagrodzenia, która przysługuje za okres, kiedy umowa o dzieło była tytułem do ubezpieczeń, a zatem za okres od 1 do 15 stycznia 2011 r. W tym celu należy całość wynagrodzenia za wykonanie dzieła proporcjonalnie zmniejszyć za okres, kiedy umowa nie rodziła obowiązku składkowego, i dopiero proporcjonalnie zmniejszone wynagrodzenie uwzględnić w przychodzie stanowiącym podstawę wymiaru składek za luty 2011 r.
Podstawa prawna
- Art. 8 ust. 2a, art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1725.
- Art. 81 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 225, poz. 1463.
- Art. 107 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1726.
- Art. 29 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy – Dz.U. nr 158, poz. 1121; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1726.
- Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów – Dz.U. nr 186, poz. 1444.