Może Pan odstąpić od umowy o dzieło. Będzie Pan wówczas musiał wypłacić wykonawcy dzieła wynagrodzenie w umówionej wysokości pomniejszone o kwotę, jaką wykonawca zaoszczędzi w związku z odstąpieniem od umowy.
UZASADNIENIE
W trakcie wykonywania dzieła potrzeby zamawiającego dzieło mogą ulec zmianie. Przepisy zawarte w Kodeksie cywilnym pozwalają mu jednostronnie odstąpić od zawartej umowy o dzieło. Odstąpienie jest możliwe pod warunkiem, że dzieło nie zostało ukończone. Dzieło nieukończone to dzieło, które nie nadaje się do wydania i odbioru zgodnie z założeniami umowy.
Prawo odstąpienia od umowy nie jest tutaj uzależnione od działań lub zaniechań wykonawcy dzieła (opóźnień w podjęciu wykonywania dzieła, wadliwego wykonywania dzieła itp.). Jest uprawnieniem, z którego zamawiający może skorzystać opierając się jedynie na własnej ocenie swoich aktualnych (tzn. istniejących już w trakcie realizacji umowy) i przyszłych potrzeb.
Umowa o dzieło jest umową wzajemną, dlatego nie można przyjąć, że jedna ze stron w dowolny sposób, bez żadnych konsekwencji może kształtować prawa i obowiązki drugiej strony. Chronione muszą być także interesy przyjmującego zamówienie. Odstąpienie od umowy zostało zatem uwarunkowane zapłaceniem przez zamawiającego umówionego wynagrodzenia. Wynagrodzenie może być obniżone o to, co przyjmujący zamówienie zaoszczędził z powodu niewykonania dzieła (art. 644 Kodeksu cywilnego).
W orzecznictwie sądowym wskazuje się (np. w wyroku SN z 26 stycznia 2001 r., II CKN 365/00, OSNC 2001/10/154), że odstąpienie od umowy o dzieło na podstawie art. 644 Kodeksu cywilnego wywiera skutek od chwili dokonania. Jednoczesna zapłata wynagrodzenia nie jest przesłanką skuteczności odstąpienia.
Odstąpienie od umowy powoduje powstanie roszczenia wykonawcy o zapłatę wynagrodzenia, jeżeli wynagrodzenie nie zostało zapłacone w chwili złożenia oświadczenia o odstąpieniu.
Zasadą wskazaną w przepisach jest zatem obowiązek wypłaty całego wynagrodzenia ustalonego w umowie, które dopiero w drugiej kolejności ulega pomniejszeniu o kwotę zaoszczędzoną w związku z brakiem obowiązku kontynuowania wykonywania dzieła przez przyjmującego zamówienie. Zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła (art. 639 Kodeksu cywilnego).
Zaoszczędzona kwota obejmuje przede wszystkim koszty materiałów i robocizny (wynagrodzenia należnego osobom trzecim, przy pomocy których dzieło jest wykonywane) nienabytych przez wykonawcę w związku z odstąpieniem. Za taką kwotę nie można uznać wartości materiału już nabytego, a jeszcze niewykorzystanego przez przyjmującego zamówienie.
WAŻNE!
Nie można pomniejszyć wynagrodzenia wykonawcy o koszt materiałów, których nie wykorzystał, jeśli je kupił przed odstąpieniem od umowy.
Wynagrodzenie nie musi wyczerpywać ewentualnych roszczeń przyjmującego zamówienie. Można przyjąć, że w sytuacji, gdy powstała po jego stronie szkoda (np. rezygnacja z innego, intratnego zlecenia) może dochodzić odszkodowania. Potwierdza to Sąd Najwyższy w wyroku z 15 listopada 1990 r., II CR 184/90), według którego żądanie wynagrodzenia na podstawie art. 639 k.c. nie wyłącza możliwości dochodzenia odszkodowania, jeżeli przyjmujący zamówienie poniósł ponadto jakąś szkodę w związku z niewykonaniem zobowiązania (art. 471 k.c.). Szkodę tę trzeba jednak oddzielnie określić i udowodnić.
Podstawa prawna
- art. 639, art. 644 Kodeksu cywilnego.