Nie. Pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy-zlecenia nie przysługuje prawo do urlopu. Do umów-zleceń nie mają zastosowania przepisy Kodeksu pracy, lecz Kodeksu cywilnego. W związku z tym wykonawcy zlecenia nie przysługują uprawnienia pracownicze, takie jak m.in. prawo do urlopu wypoczynkowego, chyba że uprawnienie takie zapisano w umowie.
Umowa-zlecenie jest jedną z umów cywilnoprawnych, do których mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego. Jest to umowa starannego działania, której przedmiotem jest zobowiązanie do wykonania określonej czynności lub wielu czynności na rzecz dającego zlecenie. W umowie-zleceniu brak jest charakterystycznego dla umowy o pracę podporządkowania i pozostawania w dyspozycji zlecającego. Wykonującemu zaś zlecenie przysługują jedynie takie uprawnienia, jakie wynikają z treści zawartej umowy.
Rekomendowany produkt: Rewolucja w umowach zlecenie
Zleceniodawca musi jednak pamiętać, że umowa-zlecenie faktycznie jest umową o pracę, jeżeli jest wykonywana:
- w warunkach podporządkowania,
- w określonym miejscu i czasie,
- osobiście (nie można w przypadku niemożności wykonywania zleconych czynności powierzyć ich innej osobie) i
- odpłatnie.
Podstawowymi przesłankami istnienia stosunku pracy są zdarzenia wymienione w art. 22 k.p.
Za nawiązanie stosunku pracy uważa się bowiem taką umowę, w której pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy:
- określonego rodzaju na rzecz pracodawcy,
- pod kierownictwem pracodawcy oraz
- w miejscu i w czasie wyznaczonym przez pracodawcę.
Pracodawca natomiast zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w tych warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Istnieje również zakaz zastępowania umowy o pracę umową cywilnoprawną, która jest wykonywana w takich właśnie warunkach.
W opisanym stanie faktycznym po rozwiązaniu umowy, a także w czasie jej trwania zleceniobiorca ma prawo wystąpić do sądu pracy z powództwem o ustalenie istnienia stosunku pracy w miejsce umowy cywilnoprawnej. Sąd pracy rozstrzygnie, czy w zawartej umowie przeważają cechy umowy o pracę czy umowy-zlecenia, a także zawarcie jakiej umowy było wolą stron.
W przypadku ustalenia, że umowa-zlecenie była faktycznie umową o pracę, zleceniobiorca może żądać zasądzenia:
- wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,
- wynagrodzenia za pracę w porze nocnej,
- ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy itd.
O opisanym stanie faktycznym wypowiedział się również Sąd Najwyższy. Nadana umowie określona treść nie przesądza o charakterze łączącego strony stosunku prawnego, ale nie można zakładać, że strony mające pełną zdolność do czynności prawnych miały zamiar zawrzeć umowę o innej treści (umowę o pracę) niż tę, którą zawarły (wyrok z 10 października 2003 r., I PK 466/02, Pr. Pracy 2004/3/35).