Pracodawca może zatrudnić młodocianego tylko pod ściśle określonymi warunkami.
Kim jest pracownik młodociany?
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, pracownikiem młodocianym jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat. Od 1 września 2018 r. zmieniają się przepisy i młodocianym będzie osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat.
Zasadniczo zatrudnianie pracowników w wieku poniżej 16 lat (a wkrótce 15 lat) jest zabronione. Prawo dopuszcza jednak wyjątkowo możliwość zatrudnienia młodocianych którzy:
- nie ukończyli gimnazjum,
- ukończyły gimnazjum a nie mają 16 lat,
- nie ukończyły gimnazjum a nie mają 16 lat.
Poza tymi wyjątkami można zatrudniać tylko młodocianych, którzy ukończyli co najmniej gimnazjum i przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.
Ponadto młodociany, który nie posiada kwalifikacji zawodowych, może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego. Może ono odbywać się w formie nauki zawodu, przyuczenia do wykonywania określonej pracy czy rzemieślniczego przygotowania zawodu. Zatrudnienie młodocianego w innym celu niż nauka zawodu jest możliwe tylko przy pracach lekkich, z którymi pracodawca musi zapoznać pracownika.
Polecamy książkę: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami
Jaka umowa z młodocianym?
Pracodawca powinien zawrzeć z pracownikiem młodocianym umowę na czas nieokreślony - wyłączona jest możliwość zawierania umów na okres próbny czy czas nieokreślony. Wyjątkowo pracodawca, który zatrudnia większa liczbę osób młodocianych, może podpisywać umowy czas nieokreślony, jednak na okres nie krótszy niż czas kształcenia, czyli 36 miesięcy.
Do czasu ukończenia 18 lat młodociany ma bowiem obowiązek się dokształcać. Czas nauki młodocianego wlicza się do jego czasu pracy, bez względu na to, czy odbywa się w jego godzinach pracy.
Jeszcze przed podjęciem pracy młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim, a w czasie zatrudnienia - badaniom okresowym i kontrolnym.
Czas pracy i urlop młodocianego
Czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę, a powyżej 16 lat - 8 godzin na dobę. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca ma obowiązek udzielić podwładnemu 30-minutrowej przerwy w pracy. Młodocianego nie wolno też zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej.
Po 6. miesiącach pracy młodociany uzyskuje prawo do 12 dnu urlopu, po roku - do 26 dni. Przy czym w roku kalendarzowym, w którym młodociany kończy 18 lat, ma prawo do 20 dni urlopu, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat. Ponadto młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych.
Wynagrodzenie pracownika młodocianego
Pracownik młodociany w okresie nauki zawodu ma prawo do wynagrodzenia obliczanego w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, ogłaszanego przez GUS. Powinno ono wynosić:
- nie mniej niż 4 proc. w pierwszym roku nauki,
- nie mniej niż 5 proc. w drugim roku nauki,
- nie mniej niż 6 proc. w trzecim roku nauki.
Młodocianemu, który odbywa przyuczenie do wykonywania określonej pracy, przysługuje nie mniej niż 4 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.\
Autor: Agnieszka Brzostek