Młodociani, czyli osoby, które ukończyły 16, a nie przekroczyły 18 lat, prawo do urlopu wypoczynkowego nabywają na innych zasadach niż pracownicy pełnoletni. Przysługuje im ponadto prawo do zaliczkowego urlopu w okresie ferii.
Prawo w sposób szczególny chroni ludzi młodych. Kodeks pracy przewiduje odrębne warunki zatrudniania młodych pracowników. Jednym z przykładów ochrony jest wyjątkowa, w stosunku do pracowników pełnoletnich, regulacja prawa do urlopu.
Wymiar urlopu pracownika pełnoletniego
Na podstawie art. 154 Kodeksu pracy pracownikom pełnoletnim należy się urlop w wymiarze:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Zobacz: Urlopy
Podjęcie pracy po raz pierwszy
Natomiast pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów nabywa się w każdym następnym roku kalendarzowym.
Wymiar urlopu młodocianego
Zgodnie z art. 205 Kodeksu pracy młodociany podejmujący pierwszą pracę uzyskuje prawo do urlopu z upływem 6 miesięcy w wymiarze 12 dni roboczych. Dodatkowo z upływem 1 roku pracy uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Łącznie w całym roku pracownik młodociany nabywa prawo do dwóch urlopów wypoczynkowych. Będzie przysługiwało mu więc 38 dni roboczych urlopu.
Rok ukończenia 18 lat
Jednak w roku kalendarzowym, w którym młody pracownik kończy 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli uzyskał je przed ukończeniem 18 lat. W tym przypadku dochodzi do obniżenia wymiaru urlopu przysługującego po upływie roku i zamiast 26 dni wynosi 20 dni. Łącznie w całym roku pracownik nabędzie prawo do 32 dni urlopu.
Zobacz: Procedura zatrudniania pracownika młodocianego
Okres ferii
Jeśli młodociany uczęszcza do szkoły, należy udzielić mu urlopu w okresie ferii szkolnych. Problem w tym, że uczniowie podejmujący pracę wraz z rozpoczęciem roku szkolnego prawo do urlopu w wymiarze 12 dni uzyskują z końcem lutego (6 miesięcy licząc od września). Ferie trwają w okresie stycznia i lutego. Jeśli pracownik nie nabędzie do tej pory prawa do urlopu, pracodawca może udzielić mu zaliczkowo urlopu w okresie ferii szkolnych. Udziela się go tylko na wniosek młodocianego pracownika. Konsekwencją udzielenia urlopu zaliczkowego będzie odpowiednie pomniejszenie wymiaru urlopu, do którego pracownik nabędzie prawo po upływie 6 miesięcy pracy.
Zobacz: Urlop pracownika młodocianego rozpoczynającego rok szkolny
Plan urlopów
Pracodawca ustalający na początku roku plan urlopów powinien wziąć pod uwagę zatrudnienie młodocianych i udzielić im urlopu w okresie ferii. Gdy w zakładzie pracy nie sporządza się planu urlopów, pracodawca powinien ustalić termin urlopu w przerwie zimowej po porozumieniu z pracownikiem. Jeśli młodociani, którzy uczęszczają do szkół, składają wnioski o urlop w czasie ferii, podmiot zatrudniający zobowiązany jest do ich uwzględnienia. Wiąże go zarówno termin jak i wymiar proponowany przez pracownika.
Urlop bezpłatny
Jeśli pracodawca zatrudnia młodocianego, który jest uczniem szkoły dla pracujących, ciąży na nim obowiązek udzielenia mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego. Wymiar urlopu nie może przekraczać łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy. Czas urlopu bezpłatnego zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)