Pracownicy młodociani muszą przejść badania lekarskie (wstępne, okresowe, kontrolne). Natomiast pracodawca nie musi im zapewniać szkoleń bhp w takim zakresie jak pozostałym pracownikom.
Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Wyjątkiem od tej zasady jest możliwość nawiązywania stosunku pracy z osobami młodocianymi, czyli osobami, które ukończyły 16, a nie przekroczyły 18 lat, na warunkach określonych szczególnymi uregulowaniami.
Dopuszczenie do wykonywania pracy młodocianego wymaga uprzedniego uzyskania orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do zatrudnienia na określonym stanowisku pracy, wydanego po przeprowadzeniu wstępnych badań lekarskich. Na pracodawcy ciąży także obowiązek kierowania na wstępne badania lekarskie młodocianych przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Celem tych badań jest zapobieżenie zatrudnianiu przy pracach, których rodzaj stwarzałby ze względu na właściwości psychofizyczne lub stan zdrowia szczególne zagrożenie dla młodocianego lub innych pracowników.
Rodzaje badań
Pracodawca nie może dopuścić do pracy młodocianego, który nie legitymuje się aktualnym orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku. Młodociani podlegają także badaniom kontrolnym wykonywanym w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Badaniom tym podlegają młodociani, których niezdolność do pracy spowodowana chorobą trwała dłużej niż 30 dni. Czasem może zdarzyć się, że młodociani podlegają ponownym wstępnym badaniom lekarskim, w przypadku gdy mają być przeniesieni do wykonywania innego rodzaju pracy, pracy na innym stanowisku.
Młodociani nie mają możliwości odmówienia poddania się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim, muszą także stosować się do wskazań lekarskich.
WAŻNE!
W przypadku gdyby pracodawca zwlekał z rozwiązaniem z młodocianym stosunku pracy, młodociany, a także jego ustawowy przedstawiciel mogą:
● rozwiązać umowę w trybie art. 55 § 11 k.p., kwalifikując zachowanie pracodawcy jako ciężkie naruszenie względem młodocianego obowiązków pracowniczych,
● domagać się wypłacenia odszkodowania za okres wypowiedzenia.
Odszkodowanie za okres wypowiedzenia oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.
Szkolenia bhp
Przepisy nie nakładają na pracodawcę obowiązku poddania młodocianych szkoleniom w dziedzinie bhp na zasadach obowiązujących pracowników. Pracodawca został zobligowany natomiast do zapewnienia młodocianym opieki i pomocy niezbędnej dla przystosowania się do właściwego wykonywania pracy.
Biorąc w szczególności pod uwagę ryzyko wynikające z ich braku doświadczenia, braku świadomości istniejących lub potencjalnych zagrożeń oraz niepełnej dojrzałości fizycznej i psychicznej, pracodawca powinien w szczególności:
- poprzedzić dopuszczenie młodocianego do pracy oceną ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą. Ocena ryzyka zawodowego powinna być sporządzona z uwzględnieniem w szczególności:
– oceny wyposażenia oraz organizacji miejsc pracy i stanowisk pracy młodocianych,
– organizacji procesów pracy oraz ich powiązania,
– charakteru, stopnia i okresu narażenia na czynniki: fizyczne, w szczególności: hałas, drgania, promieniowanie (jonizujące, laserowe, podczerwone), pole elektromagnetyczne, ciśnienie (podwyższone, obniżone), mikroklimat (zimny, gorący); pyły – będące zawiesiną ziaren substancji stałych w powietrzu pochodzenia organicznego lub nieorganicznego powstałych z surowców mineralnych i syntetycznych; chemiczne – toksyczne substancje występujące w postaci: gazów, aerozoli, par, dymów, cieczy, roztworów, ciał stałych biologiczne, w szczególności: bakterie, wirusy, grzyby, drożdże, pasożyty, drewno i pył drzewny, pierwotniaki,
– formy, zakresu i sposobu korzystania z wyposażenia miejsc pracy, w tym z maszyn, narzędzi i sprzętu,
– instrukcji udzielanych młodocianym;
- zapewnić wykonywanie pracy i zajęć przez młodocianych na stanowiskach pracy i w warunkach niestwarzających zagrożeń dla ich bezpieczeństwa i zdrowia;
- zapewnić informowanie młodocianych o możliwych zagrożeniach i o wszelkich podjętych działaniach w celu ich usunięcia;
- zapewnić nadzór nauczycieli, instruktorów praktycznej nauki zawodu lub innych osób uprawnionych do prowadzenia praktycznej nauki zawodu nad wykonywaniem pracy przez młodocianych.
PODSTAWA PRAWNA:
- art. 22, 190, 201, art. 229 § 1 pkt 2, § 2 i § 4 k. p.,
- rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 69, poz. 332 z późn. zm.),
- rozporządzenie Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (DzU nr 200, poz. 2047 ze zm.),
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.).