W jakiej sytuacji nauczyciel może przejść w stan nieczynny?
Nauczyciel może przejść w stan nieczynny, w przypadku gdy dyrektor szkoły wypowiedział mu umowę o pracę z uwagi na częściową likwidację szkoły, bądź z uwagi na zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmiany planu nauczania uniemożliwiające dalsze zatrudnianie w pełnym wymiarze zajęć (art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 1379 z późn. zm.), zwanej dalej Kartą Nauczyciela).
Częściową likwidację szkoły stanowi likwidacja filii szkoły lub jednej ze szkół funkcjonujących w ramach zespołu szkół. Natomiast poprzez zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmiany planu nauczania uniemożliwiające dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć należy rozumieć zmiany o charakterze pozastatuowym, obojętne dla zakresu dotychczasowej działalności oświatowej szkoły, ale mające istotny wpływ na jej potrzeby kadrowe, np. likwidacja klasy.
Polecamy produkt: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami
Wniosek nauczyciela
Przeniesienie w stan nieczynny następuje na podstawie wniosku nauczyciela. Dyrektor szkoły nie może samemu przenieść nauczyciela w stan nieczynny. Powinien on go natomiast poinformować o możliwości złożenia przedmiotowego wniosku. Przepisy nie określają ani sposobu, ani formy, ani termin powiadomienia nauczyciela o przysługującym mu uprawnieniu. Oznacza to, że przedmiotowa informacja może zostać nauczycielowi przekazana przez dyrektora szkoły w jakikolwiek sposób, który uzna on za właściwy. Nauczyciel może zostać zatem zawiadomiony o możliwości przejścia w stan nieczynny na piśmie lub ustnie. Informacja może zostać mu przekazana w osobnym piśmie poprzedzającym wypowiedzenie stosunku pracy lub zbiegającym się w czasie z tą czynnością, a także w piśmie zawierającym oświadczenie woli o wypowiedzeniu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2002 roku, sygn. akt I PK 15/02).
Wniosek o przeniesienie w stan nieczynny powinien zostać złożony na piśmie w terminie do 30 dni od dnia wręczenia nauczycielowi wypowiedzenia stosunku pracy z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela (art. 20 ust. 5c Karty Nauczyciela).
Dyrektor szkoły obowiązany jest uwzględnić wniosek nauczyciela o przeniesienie w stan nieczynny.
Uprawnienia finansowe
Nauczyciel przeniesiony w stan nieczynny zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Ponadto przysługują mu „inne świadczenia pracownicze”, np. dodatek mieszkaniowy, dodatek za pracę na wsi świadczenia z funduszu socjalnego (art. 20 ust. 6 Karty Nauczyciela). Nauczyciel nie ma natomiast prawa do dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego oraz za warunki pracy, wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, a także nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy. Zakładowe źródła prawa pracy mogą przewidywać korzystniejsze od ustawowych zasady ustalania wynagrodzenia nauczycieli, którzy przeszli w stan nieczynny.
Stosunek pracy a stan nieczynny
Złożenie przez nauczyciela, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia, pisemnego wniosku o przeniesienie w stan nieczynny czyni wypowiedzenie bezskutecznym. Stosunek pracy trwa nadal, ale zatrudnienie ulega „zawieszeniu” na okres sześciu miesięcy. Z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym stosunek pracy wygasa. Wygaśnięcie stosunku pracy powoduje dla nauczyciela skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w zakresie świadczeń przedemerytalnych (art. 20 ust. 6 Karty Nauczyciela).
Przywrócenie do pracy
W razie powstania możliwości podjęcia przez nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym pracy dyrektor szkoły ma obowiązek przywrócenia go do pracy. Przywrócenie następuje w tej samej szkole na czas nieokreślony lub na okres, na który została zawarta umowa, w pełnym wymiarze zajęć. Nauczyciel może zostać przywrócony do pracy również na inne stanowisko, pod warunkiem iż posiada stosowne kwalifikacje (art. 20 ust. 7 Karty Nauczyciela).
Przywrócenia do pracy dyrektor szkoły obowiązany jest dokonać z urzędu. Nauczyciel nie musi składać wniosku w tym przedmiocie.
Odmowa podjęcia pracy przez nauczyciela skutkuje wygaśnięciem stosunku pracy z dniem odmowy (art. 20 ust. 7 zd. 2 Karty Nauczyciela).
Podjęcie pracy
W wypadkach podyktowanych koniecznością realizacji programu nauczania w tej samej lub w innej szkole nauczyciel pozostający w stanie nieczynnym może, z inicjatywy własnej lub z inicjatywy dyrektora szkoły, podjąć pracę zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami w niepełnym lub w pełnym wymiarze zajęć. Podjęcie pracy następuje na czas określony, nie dłuższy niż okres trwania stanu nieczynnego (art. 20 ust. 8 zd. 1 Karty Nauczyciela).
Z tytułu wykonywania pracy nauczycielowi przysługuje odpowiednie do wymiaru zajęć wynagrodzenie (art. 20 ust. 8 zd. 2 Karty Nauczyciela). Jest ono niezależnie od wynagrodzenia pobieranego z tytułu pozostawania w stanie nieczynnym.