RADA
Umowę o pracę mogą Państwo podpisać z tym pracownikiem jeszcze w kwietniu br. W umowie muszą Państwo wskazać termin rozpoczęcia pracy 1 maja, który będzie jednocześnie dniem nawiązania stosunku pracy z pracownikiem. Nie ma przy tym znaczenia, że jest to dla pracownika dzień wolny od pracy i że pracę rozpocznie faktycznie dopiero 5 maja.
UZASADNIENIE
Stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie o pracę jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli nie określono tego terminu - w dniu zawarcia umowy. Dzień wskazany w umowie o pracę jako dzień podpisania umowy nie jest zatem zawsze równoznaczny z dniem nawiązania stosunku pracy, który może być późniejszy. Często zdarza się, że przy zawieraniu umowy o pracę błędnie jest interpretowany termin rozpoczęcia pracy jako dzień, w którym pracownik po raz pierwszy powinien stawić się w zakładzie w celu podjęcia czynności służbowych. Tymczasem termin rozpoczęcia pracy określa datę nawiązania stosunku pracy z pracownikiem, a co za tym idzie powstanie wzajemnych praw i obowiązków stron tego stosunku. Od tego dnia bowiem pracownik będzie podlegał obowiązkom pracowniczym, ubezpieczeniowym i podatkowym, będzie miał prawo do wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń związanych z pracą, a ponadto w tym dniu rozpocznie się jego zakładowy staż pracy. Nie ma przy tym znaczenia, czy pracownik w dniu wskazanym jako dzień rozpoczęcia pracy ma obowiązek wykonywać pracę zgodnie z obowiązującym go harmonogramem czasu pracy, czy nie. Może się bowiem zdarzyć, tak jak ma to miejsce w Państwa przypadku, że stosunek pracy ma się nawiązać w pierwszym dniu danego miesiąca (np. 1 stycznia, 1 maja), a pracownik faktycznie rozpocznie pracę dopiero w dniu następnym lub nawet kilka dni później.
WAŻNE!
W umowie o pracę jako dzień rozpoczęcia pracy można wskazać pracownikowi dzień, który jest dla niego dniem wolnym od pracy.
Prawidłowe wskazanie w umowie o pracę dnia rozpoczęcia pracy ma również znaczenie dla tzw. ciągłości zatrudnienia i związanych z nią praw i obowiązków pracodawcy i pracownika.
PRZYKŁAD
Termin rozwiązania umowy o pracę zawartej z pracownikiem na czas określony upływa 30 kwietnia br. Pracodawca chcąc kontynuować zatrudnienie pracownika podpisał z nim kolejną umowę o pracę 25 kwietnia br. i jako dzień rozpoczęcia pracy wskazał 5 maja 2008 r., kiedy to pracownik ma stawić się do pracy w zakładzie po raz pierwszy od zakończenia umowy o pracę. Kolejny stosunek pracy między pracodawcą a pracownikiem nawiąże się zatem dopiero 5 maja br. Pracownik będzie miał więc 4-dniową przerwę w zatrudnieniu u tego pracodawcy. Konsekwencją takiej przerwy jest zmniejszenie stażu pracy pracownika o 4 dni.
Przepisy prawa pracy nie ograniczają uprawnień pracodawcy i pracownika w zakresie wskazania w zawieranej umowie o pracę nawet bardzo odległego terminu rozpoczęcia pracy i tym samym nawiązania stosunku pracy. Ma to praktyczne znaczenie np. wówczas, gdy pracodawca chce pozyskać pracownika, na którym mu bardzo zależy, ponieważ jest dobrym specjalistą w swojej dziedzinie, jednak jego dotychczasowy pracodawca nie wyraża zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy.
W takiej sytuacji pracownik może najpierw zawrzeć umowę o pracę z nowym pracodawcą, wskazując jako termin rozpoczęcia pracy dzień po zakończeniu okresu wypowiedzenia aktualnej umowy i dopiero później wypowiedzieć umowę o pracę dotychczasowemu pracodawcy.
PRZYKŁAD
Pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i obowiązuje go 3-miesięczny okres wypowiedzenia. 25 kwietnia otrzymał atrakcyjną ofertę pracy, jednak jego dotychczasowy pracodawca nie zgadza się na odejście pracownika z pracy za porozumieniem stron z końcem tego miesiąca. Pracownik może w takiej sytuacji podpisać np. 28 kwietnia umowę o pracę z nowym pracodawcą, wskazując jako dzień rozpoczęcia pracy 1 sierpnia 2008 r. Następnie pracownik może wypowiedzieć umowę o pracę dotychczasowemu pracodawcy z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynie 31 lipca br. Stosunek pracy z nowym pracodawcą nawiąże w takim przypadku 1 sierpnia, tj. w terminie wskazanym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy.
Dzień zawarcia umowy o pracę będzie jednocześnie dniem nawiązania stosunku pracy tylko w sytuacji, gdy strony umowy nie wskażą żadnej daty jako terminu rozpoczęcia pracy lub gdy termin ten będzie się pokrywał z dniem zawarcia umowy. Należy jednak pamiętać, że wskazanie terminu rozpoczęcia pracy jest jednym z elementów umowy o pracę, który zawsze powinien być zawarty w umowie.
• art. 26, art. 29 § 1 pkt 5 Kodeksu pracy.
Aleksander P. Kuźniar
specjalista w zakresie prawa pracy