Zbliżają się wybory samorządowe. W wielu miejscach, w tym w pracy, trwają rozmowy, spory i wymiana myśli politycznych co do programów i kandydatów. Trzeba jednak wiedzieć, że pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, m.in. bez względu na przekonania polityczne. Nie można więc ponosić negatywnych konsekwencji w miejscu pracy, szczególnie jeżeli ma się odmienne poglądy od pracodawcy. Nawet jeżeli jest się zatrudnionym w jednotach samorządu terytorialnego, gdzie niestety często ma miejsce rotacja pracowników ze względu na tzw. układy polityczne - powinna obowiązywać zasada wolności słowa i własnych poglądów politycznych.
- Odmienne poglądy polityczne pracownika jako podstawa działań dyskryminacyjnych
- Zakaz dyskryminacji pracowników - m.in. ze względu na przekonania polityczne
- Czym jest manifestowanie poglądów politycznych?
- Manifestowanie poglądów politycznych - zabronione w służbie cywilnej
- Kim jest członek korpusu służby cywilnej?
- Zakaz publicznego manifestowania poglądów politycznych przez członka korpusu służby cywilnej a kandydowanie w wyborach parlamentarnych
Odmienne poglądy polityczne pracownika jako podstawa działań dyskryminacyjnych
W myśl przepisu art. 18 zn. 3a § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP) pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, m.in. bez względu na przekonania polityczne.
Zakaz dyskryminacji pracowników - m.in. ze względu na przekonania polityczne
Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna. Poglądy polityczne należy wiązać z zagadnieniami dotyczącymi ustroju państwa, działalności rządu, partii politycznych oraz stosunków między państwami.
Czym jest manifestowanie poglądów politycznych?
Słowo "manifestować" zostało objaśnione także w Słowniku Wyrazów Obcych M. Arcta jako odpowiednik takich zachowań jak: "objawiać, ukazywać jawnie, publicznie objawiać swój sposób myślenia". Znaczenie wyrażenia "publicznie manifestować poglądy polityczne" jest jednoznaczne i przekłada się na publiczne głoszenie przekonań, poglądów, własnego sposobu myślenia. Aby publicznie manifestować poglądy polityczne trzeba je publicznie wypowiadać.
Manifestowanie poglądów politycznych - zabronione w służbie cywilnej
Manifestowanie poglądów politycznych należy uznać za idące dalej niż proste ich wyrażanie (zwłaszcza w sferze prywatnej, np. w rozmowach, które nie mają charakteru służbowego). Jednocześnie manifestowanie może też przybierać postać pozawerbalną. Ustawodawca przewiduje przypadki, w których zabronione jest manifestowanie poglądów politycznych przez określone grupy pracowników.
Zgodnie z art. 78 ust. 2 ustawy z dnia 1 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 409) członkowi korpusu służby cywilnej nie wolno publicznie manifestować poglądów politycznych. Ową manifestacją są objęte m.in. takie zachowania, jak udział w wiecach i zebraniach partyjnych, wypowiedzi w miejscach publicznych (w tym w urzędzie) czy też publikacja poglądów, np. w portalach społecznościowych. Odmienne poglądy polityczne pracownika i pracodawcy nie mogą stanowić podstawy do działań mających na celu degradację i poniżenie pracownika (przeniesienia na niże stanowisko i obniżenie wynagrodzenia).
Kim jest członek korpusu służby cywilnej?
Członkiem korpusu służby cywilnej jest:
1) pracownik służby cywilnej oznacza osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o służbie cywilnej;
2) urzędnik służby cywilnej oznacza osobę zatrudnioną na podstawie mianowania zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o służbie cywilnej.
Zakaz publicznego manifestowania poglądów politycznych przez członka korpusu służby cywilnej a kandydowanie w wyborach parlamentarnych
Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 listopada 2012 r., III APo 14/12, samo kandydowanie z listy określonej partii politycznej nie może być utożsamiane z manifestowaniem poglądów. Możliwość umieszczania na listach kandydatów niebędących członkami partii nie jest uzależnione od zaakceptowania w całości światopoglądu tej partii. Dlaczego? Ponieważ zgodnie z art. 99 Konstytucji RP, bierne prawo wyborcze przysługuje każdemu obywatelowi polskiemu posiadającemu czynne prawo wyborcze, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat (Sejm), 30 lat (Senat).
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)
Ustawa z dnia 1 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 409)