Jak zatrudnić pracownika, który wyczerpał limit umów o pracę na czas określony

PROBLEM

Pracownica była zatrudniona w naszej firmie od 1 marca 2017 r. Pracowała na podstawie trzech następujących bezpośrednio po sobie umów na czas określony i następnie czwartej umowy na czas nieokreślony zawartej w 2019 r. Umowa na czas nieokreślony została rozwiązana 31 stycznia 2020 r. na mocy porozumienia stron z inicjatywy pracownicy. Teraz, po przerwie, pracownica zwróciła się do nas z prośbą o ponowne zatrudnienie. Czy możemy podpisać z nią umowę na czas określony? - pyta Czytelniczka z Łodzi.

RADA

Jeżeli chcą Państwo ponownie zatrudnić pracownicę, powinna z nią zostać zawarta umowa na czas nieokreślony. W jej przypadku został już bowiem wyczerpany limit 3 umów na czas określony, które mogą ze sobą zawierać strony stosunku pracy. Na te limity nie mają wpływu przerwy w zatrudnieniu ani fakt, że pracownica ostatnio pracowała na umowę na czas nieokreślony. Zawarcie z pracownicą umowy na czas określony będzie możliwe jedynie wtedy, gdy takiej umowy nie obejmują limity właściwe dla umów terminowych.

Polecamy: Serwis Prawno-Pracowniczy – prenumerata.

UZASADNIENIE

Okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony z tym samym pracownikiem nie może trwać dłużej niż 33 miesiące, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać 3 (art. 25¹ § 1 Kodeksu pracy).

Limit umów na czas określony a przerwa w zatrudnieniu

Obecnie przerwa w zatrudnieniu nie ma wpływu na limity ograniczające zawieranie umów na czas określony. Takie rozwiązanie funkcjonowało w poprzednim stanie prawnym przed 22 lutego 2016 r. Wówczas przerwa w zatrudnieniu wynosząca więcej niż 1 miesiąc skutkowała możliwością ponownego liczenia limitu umów na czas określony. Jednak brak analogicznej regulacji w obowiązującej wersji przepisów prawa pracy świadczy o tym, że zamiarem ustawodawcy było restrykcyjne podejście do liczenia limitów umów na czas określony.

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują też wyjątku od stosowania limitu w sytuacji, gdy przerwa w zatrudnieniu nastąpiła z inicjatywy pracownika. Nie ma również regulacji pozwalającej na "obejście" limitów, gdy wnioskuje o to sam pracownik.

W przedstawionej sytuacji na limit dozwolonych umów na czas określony nie wpłynie również przedzielenie ich zatrudnieniem na czas nieokreślony. Do limitu umów terminowych wliczamy bowiem wszystkie umowy na czas określony zawarte z danym pracownikiem, a nie tylko te następujące bezpośrednio po sobie.

Wyjątki od limitu umów na czas określony

Na tak kategoryczne podejście ustawodawcy do limitów zatrudnienia terminowego wskazuje także fakt, że w przepisach został zamieszczony katalog wyjątków od limitów 33 miesięcy i 3 umów na czas określony. Jednak katalog ten jest zamknięty, co oznacza, że w innych przypadkach należy uwzględniać limity dotyczące umów na czas określony. Wskazane wyjątki należy stosować, jeżeli zawarcie umów na czas określony ponad limit w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania na zatrudnienie i jest niezbędne w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.

Do sytuacji, w których nie stosuje się limitu trzech umów na czas określony czy maksymalnego 33-miesięcznego zatrudnienia na ich podstawie, zaliczamy okresy pracy na umowy na czas określony zawarte w celu:

• wykonywania prac sezonowych i dorywczych;
• wykonywania pracy przez okres kadencji;
• zastępstwa nieobecnego pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności.

Taki wyjątek przepisy dopuszczają także, jeśli pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po stronie pracodawcy (art. 25¹ § 4 pkt 4 Kodeksu pracy). W takim przypadku pracodawca jest zobowiązany do zawiadomienia o tym fakcie właściwego okręgowego inspektora pracy w ciągu 5 dni roboczych (liczonych od następnego dnia po dniu zawarcia umowy). Zawiadomienie następuje w formie pisemnej lub elektronicznej. W zawiadomieniu należy wskazać powody zawierania umowy ponadlimitowej. Za niedopełnienie tego obowiązku przewidziano karę grzywny od 1000 do 30 000 zł (art. 281 pkt 1a Kodeksu pracy). Kara ta może być wymierzona za brak zawiadomienia, za zawiadomienie w innej formie niż wymagana, a także za przekroczenie określonego terminu zawiadomienia.

Wyjątkową sytuacją jest także przedłużenie umowy o pracę do dnia porodu (jeśli była ona zawarta na czas określony, a uległaby rozwiązaniu po upływie 3 miesiąca ciąży). Przy przedłużeniu takiej umowy do dnia porodu nie ma zastosowania limit 33 miesięcy oraz maksymalnie 3 umów na czas określony (art. 25¹ § 4¹ Kodeksu pracy).

Zatem jeżeli w omawianym przypadku nie występuje żadna z wymienionych okoliczności, w których nie stosujemy limitów dotyczących umów na czas określony, to nie mogą Państwo podpisać z pracownicą tego rodzaju umowy.

Umową o pracę, której nie wlicza się do limitu umów na czas określony, jest również umowa na okres próbny. Jednak taką umowę można ponownie zawrzeć z tym samym pracownikiem:

• jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy;
• po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy; w tym przypadku dopuszczalne jest jednokrotne ponowne zawarcie umowy na okres próbny.

Jeżeli więc Państwa pracownica ma być zatrudniona do pracy tego samego rodzaju co wykonywana poprzednio, nie można z nią podpisać umowy na okres próbny. Dopuszczalne zatem będzie zawarcie z pracownicą jedynie umowy na czas nieokreślony.

Z tym samym pracownikiem można zawrzeć ponownie umowę na okres próbny, jeżeli ma on wykonywać pracę innego rodzaju niż dotychczas.

Konsekwencje nieprzestrzegania limitów umów na czas określony

Kodeks pracy reguluje sytuację przekroczenia limitów dotyczących umów na czas określony poprzez mechanizm automatycznego przekształcenia umowy terminowej w umowę na czas nieokreślony. Do takiego przekształcenia dochodzi od dnia następującego po przekroczeniu 33 miesięcy zatrudnienia na podstawie umów na czas określony lub od dnia zawarcia 4 takiej umowy.

Pracownik był zatrudniony u pracodawcy na podstawie następujących umów:

• od 1 stycznia do 31 sierpnia 2017 r. - umowa na czas określony,

  Autopromocja

  Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

  Sprawdź

• od 1 września do 31 grudnia 2017 r. - umowa na czas określony,

• od 1 stycznia 2018 r. do 30 września 2019 r. - umowa na czas określony,

• od 1 października do 31 stycznia 2020 r. - umowa na czas nieokreślony.

Umowa na czas nieokreślony została rozwiązana w wyniku wypowiedzenia jej przez pracownika, który planował wyjazd za granicę. W maju 2020 r. pracownik zgłosił się do pracodawcy z prośbą o zatrudnienie go od 1 czerwca 2020 r. do końca wakacji, tj. do 31 sierpnia 2020 r., ponieważ jego wyjazd za granicę został przesunięty. Pracodawca przystał na prośbę pracownika i zawarł z nim umowę na czas określony od 1 marca do 31 sierpnia 2020 r. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy umowa ta automatycznie przekształca się w umowę na czas nieokreślony, ponieważ dotychczasowe zatrudnienie pracownika przekroczyło limity zarówno 33 miesięcy terminowego zatrudnienia, jak i 3 umów na czas określony.

Podstawa prawna:

art. 25 § 3, art. 25¹, art. 281 pkt 1a ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495).