Zasadą jest, że pracownikowi za czas urlopu przysługuje takie wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie świadczył pracę. Jeśli więc zmiana stawki zaszeregowania ma miejsce przed wykorzystywaniem urlopu wypoczynkowego lub w trakcie jego wykorzystywania, wówczas wynagrodzenie urlopowe należy ustalać z uwzględnieniem tych zmian. Jeśli natomiast zmiana wysokości wynagrodzenia ma miejsce w miesiącu wykorzystywania urlopu, ale już po jego zakończeniu, nie wpływa ona w żaden sposób na wysokość pensji urlopowej.
Ważne!
Każdą zmianę składnika wynagrodzenia przyjmowanego do podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego należy uwzględnić od początku okresu obliczeniowego (3 lub 12 miesięcy), a nie od daty jej faktycznego wprowadzenia.
Podniesiona lub obniżona stawka zaszeregowania
W sytuacji gdy zmiana stawki zaszeregowania nastąpiła w okresie, z którego ustalana jest podstawa urlopowa i została wprowadzona przed rozpoczęciem urlopu lub w miesiącu jego rozpoczęcia, wówczas licząc wynagrodzenie urlopowe, należy wziąć ją pod uwagę, bez względu na to, czy był to wzrost, czy była to obniżka stawki.
Przykład
Pracownik w okresie od 20 do 31 marca 2008 r. (56 godzin) korzystał z urlopu wypoczynkowego. W trakcie trwania urlopu zmieniła mu się stawka zaszeregowania, która do 21 marca wynosiła 2920 zł miesięcznie, natomiast od 22 marca 3104 zł.
W takiej sytuacji należy osobno policzyć wynagrodzenie urlopowe za okres od 20 do 21 marca, według stawki przed podwyżką, i osobno od 22 do 31 marca, według nowej stawki. Wynagrodzenie urlopowe wylicza się następująco:
• za okres od 20 do 21 marca (16 godzin) - stawkę zaszeregowania sprzed podwyżki dzielimy przez nominalny czas z miesiąca korzystania z urlopu, a następnie mnożymy przez liczbę godzin urlopu, w trakcie których obowiązywała ta stawka:
2920 zł : 160 godz. = 18,25 zł/godz.
18,25 zł/godz. x 16 godzin = 292 zł,
• za okres od 22 do 31 marca (40 godzin) - podwyższoną stawkę zaszeregowania dzielimy przez nominalny czas z miesiąca korzystania z urlopu, a następnie mnożymy przez liczbę godzin urlopu, w trakcie których obowiązywała ta stawka:
3104 zł : 160 godz. = 19,40 zł/godz.,
19,40 zł/godz. x 40 godzin urlopu = 776 zł,
• łącznie za okres od 20 do 31 marca:
292 zł + 776 zł = 1068 zł.
Zabrany lub przyznany dodatkowy składnik pensji
Przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop nie bierze się pod uwagę składników, które nie przysługują pracownikowi już w czasie wykorzystywania urlopu. Jeżeli więc w trakcie urlopu pracownik utracił prawo do jakiegoś elementu wynagrodzenia, to od dnia utraty do niego prawa nie będzie on brany pod uwagę przy obliczaniu pensji za okres urlopu, mimo że występował w czasie, z którego ustala się podstawę wymiaru tego wynagrodzenia. Gdyby pracownik nie korzystał z urlopu, tylko świadczył pracę, to nie otrzymałby już tego składnika.
Przykład
Pracownik w okresie od 28 kwietnia do 6 maja 2008 r. przebywał na urlopie wypoczynkowym. Do końca kwietnia przysługiwała mu płaca zasadnicza w stałej wysokości 2000 zł, natomiast od 1 maja pracownik nabył prawo do dodatku brygadzistowskiego. Ustalając wysokość wynagrodzenia urlopowego za okres od 28 do 30 kwietnia, należy uwzględnić płacę zasadniczą. Natomiast wynagrodzenie urlopowe za okres od 1 do 6 maja należy obliczyć, biorąc pod uwagę zarówno płacę zasadniczą, jak i dodatek funkcyjny. Gdyby pracownik w tym czasie świadczył pracę, otrzymałby oba elementy pensji.
Zmiana stawki godzinowej na miesięczną
Jeśli w miesiącu wykorzystywania urlopu wypoczynkowego albo w miesiącach bezpośrednio poprzedzających urlop nastąpiła u pracownika zmiana stawki zaszeregowania z godzinowej na miesięczną, wówczas za czas urlopu wypoczynkowego przysługuje mu po prostu wynagrodzenie stałe miesięczne. A zatem przy ustalaniu podstawy wynagrodzenia urlopowego uwzględniana jest nowa stawka zaszeregowania, a w praktyce pracownik otrzymuje za cały miesiąc wynagrodzenie stałe w normalnej wysokości. W takiej sytuacji nie ma potrzeby, aby do podstawy wynagrodzenia urlopowego wliczać składniki zmienne z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. Tych składników dotyczyła zmiana, którą mamy obowiązek uwzględnić przy ustalaniu podstawy wynagrodzenia urlopowego. Wliczenie ich do podstawy znacznie zawyżyłoby przysługującą pracownikowi pensję za czas urlopu. Za te same godziny urlopu otrzymałby wynagrodzenie obliczone według nowej stawki zaszeregowania oraz średnie godzinowe ze starej stawki.
Przykład
Pracownik w marcu 2008 r. przebywał przez 2 dni (16 godzin) na urlopie wypoczynkowym. W styczniu nastąpiła zmiana stawki zaszeregowania z godzinowej na miesięczną i od 1 stycznia 2008 r. wynosi ona 3700 zł.
Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej kwocie uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu. Dla tego typu elementów pensji nie trzeba robić żadnych obliczeń, przysługują one bowiem pracownikowi zawsze, bez względu na długość urlopu. A zatem za marzec pracownik powinien otrzymać swoje stałe wynagrodzenie 3700 zł brutto.
Zmiana ze stawki miesięcznej na godzinową
Jeśli w miesiącu wykorzystywania urlopu albo miesiącach bezpośrednio poprzedzających urlop nastąpiła zmiana stawki zaszeregowania z miesięcznej na godzinową, także i w tym przypadku nie trzeba uwzględniać zmiany składnika wynagrodzenia od początku okresu obliczeniowego, tj. z 3 lub 12 miesięcy. Za czas urlopu przypadającego po zmianie miesięcznej stawki zaszeregowania na godzinową pracownikowi za czas tego wypoczynku będzie przysługiwała po prostu pensja, będąca wynikiem przemnożenia jego nowej stawki godzinowej przez liczbę godzin wykorzystanego urlopu.
Nie będzie również błędem, gdy zmianę stawki zaszeregowania uwzględnimy od początku okresu obliczeniowego, tj. z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc korzystania z urlopu wypoczynkowego. W takim przypadku liczbę godzin przepracowanych w poszczególnych miesiącach (marcu, lutym i styczniu 2008 r.) należy pomnożyć przez nową stawkę zaszeregowania, a następnie podzielić ponownie przez liczbę godzin przepracowanych. Wynikiem tych działań będzie wartość nowej stawki zaszeregowania.
Dorota Twardo
specjalista ds. kadr i płac
Audyt Doradztwo Finanse „Lidmar”