Przesłanką prawa do urlopu wychowawczego jest pozostawanie w stosunku pracy i posiadanie co najmniej 6-miesięcznego okresu zatrudnienia. Okres zatrudnienia obliczany jest przez zsumowanie wszystkich okresów zatrudnienia z wszystkich zakładów pracy bez względu na wymiar czasu pracy, długość przerw w zatrudnieniu i sposób ustania stosunku pracy (uchwała Sądu Najwyższego z 22 lutego 1979 r., V PZP 7/78, OSN 1979/5/85). Spełniając kryterium stażu pracy, może Pani wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie urlopu wychowawczego, wskazując datę rozpoczęcia i zakończenia urlopu. Fakt urodzenia dziecka w okresie, gdy nie pozostawała Pani w zatrudnieniu, nie wpływa na prawo do urlopu wychowawczego.
Należy jednocześnie pamiętać, że maksymalna długość urlopu wychowawczego wynosi 3 lata, które można wykorzystać do 4. roku życia dziecka. Jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika, osoba uprawniona może występować o udzielenie kolejnego 3-letniego urlopu (do 18. roku życia dziecka). Uprawnienie to przysługuje niezależnie od tego, czy pracownik korzystał, czy nie korzystał z urlopu na opiekę nad dzieckiem w wieku do 4 lat. Oba te urlopy (do 4. i 18. roku życia) mogą być wykorzystane najwyżej w czterech częściach.
Pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego. Jeżeli dzieje się to za zgodą pracodawcy - w każdym czasie. W innym przypadku powinien powiadomić pracodawcę o terminie zamierzonego powrotu najpóźniej na 30 dni przed tym terminem (art. 1863 k.p.).
Po rezygnacji z dalszej części urlopu wychowawczego pracodawca jest w pierwszej kolejności zobowiązany dopuścić pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku. Dopiero wobec braku możliwości zatrudnienia na dotychczasowym stanowisku pracodawca powinien zapewnić pracownikowi stanowisko równorzędne w stosunku do stanowiska zajmowanego przed urlopem lub inne stanowisko odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym. Z chwilą podjęcia pracy pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie co najmniej równe wynagrodzeniu, jakie w tym dniu przysługuje na stanowisku zajmowanym przed urlopem.