Żaden przepis ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 2049 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, nie nakłada na pracownika obowiązku poinformowania pracodawcy o posiadaniu stopnia niepełnosprawności. Przyznaje ona natomiast pracownikom posiadającym orzeczenie o przyznaniu im stopnia niepełnosprawności szereg uprawnień, m.in. statuuje zakaz pracy w porze nocnej i godzinach nadliczbowych (art. 15 ust. 3 ustawy), przyznaje prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek (art. 17 ustawy) czy do dodatkowego urlopu wypoczynkowego (art. 19 ustawy).
Art. 221 k.p. określa dane osobowe, których podania może domagać się pracodawca od osoby ubiegającej się o zatrudnienie, a także od pracownika. Z § 1 rzeczonego przepisu wynika, iż od kandydata na pracownika pracodawca może domagać się podania:
- imienia (imion) i nazwiska;
- imion rodziców,
- daty urodzenia,
- miejsca zamieszkania (adresu do korespondencji),
- wykształcenia,
- przebiegu dotychczasowego zatrudnienia.
Polecamy książkę: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne w 2017 r.
W myśl art. 221 § 2 k.p. od pracownika pracodawca może żądać podania, niezależnie od danych wymaganych od osoby ubiegającej się o zatrudnienie, także:
- innych danych osobowych pracownika, a także imion i nazwisk oraz dat urodzenia dzieci pracownika, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy;
- numeru PESEL pracownika nadanego przez Rządowe Centrum Informatyczne Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (RCI PESEL).
Podstawy uprawnienia pracodawcy do domagania się podania przez pracownika informacji o posiadanym stopniu niepełnosprawności należy zatem upatrywać w art. 221 § 2 pkt 1 k.p., który zobowiązuje pracownika do podania danych niezbędnych do korzystania przez niego ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy. Jednakże przedmiotowy obowiązek ma charakter względny. Brak woli pracownika skorzystania z określonych uprawnień zwalnia go z obowiązku ujawnienia informacji niezbędnych do skorzystania z nich.
Podkreślić należy, iż pracownik nie może zataić informacji o stopniu niepełnosprawności przed lekarzem przeprowadzającym badania profilaktyczne. Informacja ta ma bowiem istotne znaczenie dla wydania przez lekarza medycyny pracy orzeczenia w przedmiocie istnienia przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. W skrajnych przypadkach zatajenie przez pracownika informacji o posiadanym stopniu niepełnosprawności może zostać uznane przez pracodawcę za ciężkie naruszenie przez pracownika jego podstawowych obowiązków pracowniczych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2001 r., sygn. akt I PKN 244/00).