Problem
Pani Katarzyna jest w pierwszym trymestrze ciąży. – Pracuję w biurze, budynek jest stary, okna wychodzą na południe, w ciągu dnia panuje niewyobrażalny upał. Kilka dni temu termometr pokazał 38 stopni. Praca w takich warunkach jest prawie niemożliwa, koleżanka mdlała. Próbowałam rozmawiać z przełożonym, że dla mnie jako kobiety w ciąży niekiedy jest jeszcze trudniej wytrzymać temperaturę. Usłyszałam, że ciąża to nie kalectwo i skoro wszyscy w takich warunkach pracują, to powinnam i ja. Czy w takich sytuacjach kobiety w ciąży nie mają większych praw – zastanawia się czytelniczka.
Zobacz: Umowy terminowe a ochrona przed zwolnieniem pracownicy w ciąży
Odpowiedź
Pani Katarzyna słusznie ma wątpliwości. Przede wszystkim, niezależnie nawet od tego, czy pracownica jest w ciąży, przełożony powinien zapewnić odpowiednie warunki pracy. Temperatura w pokoju biurowym sięgająca blisko 40 stopni z pewnością do takich nie należy. Warto jednak zaznaczyć, że o ile polskie prawo reguluje minimalną temperaturę, przy której można bez ograniczeń wykonywać pracę, to w przypadku maksymalnej temperatury sytuacja nie jest już oczywista.
Jeśli temperatura przekracza 25 stopni, a pracownik pracuje na zewnątrz, przedsiębiorca ma obowiązek zapewnić mu nieograniczony dostęp do napojów. W przypadku pomieszczeń zamkniętych zaś, gdy temperatura wzrośnie do 28 stopni. Co prawda nigdzie nie jest wskazana ilość napojów, ale przyjmuje się, że powinna być wystarczająca na cały dzień pracy, czyli najczęściej pracodawca zapewnia do niej stały dostęp. Woda pitna może okazać się jednak niewystarczająca, zwłaszcza gdy na zewnątrz panują tropikalne upały. Wiadomo, że pomieszczenia biurowe łatwo się nagrzewają, jeśli okna znajdują się na południowej lub zachodniej ścianie budynku. Jeśli nie ma klimatyzacji, tak jak w przypadku biura pani Katarzyny, okna powinny być zasłonięte by nie dopuścić do nadmiernego nagrzania pomieszczeń i chronić pracowników przed refleksami świetlnymi na ekranach komputerów.
Rekomendowany produkt: Umowy terminowe po zmianach (książka)
Uprawnienia kobiet w ciąży
Na pracodawcy spoczywają też dodatkowe obowiązki wobec kobiet w ciąży. Nie wolno dopuszczać ich do pracy w warunkach, w których wskaźnik PMV, czyli wskaźnik stosowany w opisie komfortu cieplnego w pomieszczeniach zamkniętych (ocena średnia), określany zgodnie z Polską Normą, jest większy od 1,5 (zalecane jest 0,5). Nie wolno im pracować również jeśli w pracy mają miejsca wahnięcia temperatur (ok. 15 stopni). Wskaźnik PMV można ustalić, gdy oceni się aktywność fizyczną człowieka i oporność cieplną odzieży, powinna też zostać zmierzona temperatura powietrza, średnia temperatura promieniowania i wilgotność powietrza.
Nie ma znaczenia, czy kobieta jest w pierwszym trymestrze ciąży, czy trzecim – przez prawo traktowana jest w ten sam sposób. Dlatego pracodawca albo nie zna swoich obowiązków, albo celowo wprowadza w błąd czytelniczkę. Jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa, pracownik może powstrzymać się od pracy i powiadomić o tym pracodawcę. Co więcej, zachowuje za ten czas prawo do wynagrodzenia. Jeśli przełożony mimo to stwarza problemy, należy o tym powiadomić Państwową Inspekcję Pracy.
Zobacz również: Umowa na zastępstwo - okres wypowiedzenia i ciąża
Podstawa prawna
Art. 210 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 1502). Par. 30–33, par. 112 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. poz. 1650).
Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. poz. 545).